ΚΛΑΔΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ – ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

Ο Κλάδος Μεταφορών είναι ο πιο παλιός κλάδος όπου διαπιστώθηκε η πρώτη μορφή ασφάλισης σε κανόνες ασφαλιστικού κινδύνου και ο κλάδος που ασφαλίζει τις ζημιές ή απώλειες των μεταφερομένων εμπορευμάτων έναντι κινδύνων που πιθανόν θα συμβούν κατά τη διάρκεια μεταφοράς τους.

Ασφαλίζονται όλα τα μεταφερόμενα εμπορεύματα, όπως μηχανήματα, ανταλλακτικά, πρώτες ύλες, χρεόγραφα και λοιπές αξίες, τρόφιμα κ.α. που διακινούνται με όλα τα αναγνωρισμένα μέσα μεταφοράς (χερσαία, εναέρια, θαλάσσια μέσα).

Η ασφάλιση κατά κινδύνων μεταφοράς είναι μια σύμβαση μεταξύ της ασφαλιστικής εταιρίας και του ασφαλισμένου, με την οποία η πρώτη υποχρεούται να αποζημιώσει τις πραγματικές ζημιές ή απώλειες των ασφαλιζομένων εμπορευμάτων κατά τη διάρκεια της μεταφοράς τους (εισαγωγές, εξαγωγές, εσωτερικές διακινήσεις) έναντι τμήματος ασφαλίστρου που καταβάλλεται από τον ασφαλιζόμενο στην ασφαλιστική εταιρία και το οποίο έχει συμφωνηθεί πριν την έναρξη της μεταφοράς. Όπως όλες οι ασφαλίσεις κατά ζημιών έτσι και ο Κλάδος Μεταφορών σκοπό έχει την αποκατάσταση της ζημιάς, να επαναφέρει δηλαδή τον ασφαλιζόμενο στην οικονομική κατάσταση που ήταν πριν την επέλευση της ζημιάς.

Το συμβόλαιο ασφάλισης είναι σύμβαση αποζημιώσεως σε περίπτωση ζημιάς ή απώλειας έναντι κινδύνων που αναλαμβάνει ο ασφαλιστής κατά τη διάρκεια ενός συγκεκριμένου ταξιδιού και στηρίζεται σε δύο βασικές αρχές, στο έννομο συμφέρον και την καλή πίστη.

Έννομο συμφέρον για ασφάλιση, έχει ο πωλητής ή ο αγοραστής ή ο δανειστής ή όποιος έχει ζημιωθεί σε περίπτωση βλάβης ή απώλειας του εμπορεύματος. Εάν δεν αποδεικνύεται η σχέση αυτή, τότε το ασφαλιστήριο συμβόλαιο είναι άκυρο.

Το ασφαλιστήριο συμβόλαιο μεταφορών φορτίων βασίζεται στην απόλυτα καλή πίστη (UtmostGoodFaith) των συμβαλλομένων και δεν επιτρέπεται στον ασφαλιζόμενο να ζητήσει την κάλυψη κινδύνου όταν γνωρίζει ότι έχει επέλθει ήδη ο κίνδυνος, όπως δεν επιτρέπεται και στον ασφαλιστή να καλύψει την μεταφορά και να εισπράξει ασφάλιστρο όταν γνωρίζει ότι η μεταφορά έληξε ομαλά, εκτός εάν ένα ανοικτό συμβόλαιο (OpenPolicy) είναι εν ισχύ.

Η ασφάλεια των εμπορευμάτων, κατά κινδύνων μεταφοράς, παίζει σημαντικό ρόλο στο διεθνές εμπόριο, γιατί με αυτόν τον τρόπο παρέχεται η δυνατότητα να μεταφέρονται με μεγαλύτερη ευχέρεια εμπορεύματα, να αναλαμβάνονται με μεγαλύτερη άνεση εμπορικοί κίνδυνοι και να επεκτείνονται σημαντικά οικονομικές δραστηριότητες ανά τον κόσμο.

Η προστασία που παρέχεται από τις τυχόν ζημιές ή απώλειες, επιτρέπει σε όλους όσους ασχολούνται με το εμπόριο να αναλαμβάνουν με μεγαλύτερη άνεση και σιγουριά εμπορικούς κινδύνους και να επεκτείνουν σημαντικά τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες. Για το λόγω αυτό, αν και δεν υπάρχει υποχρέωση για την ασφάλιση των μεταφερόμενων εμπορευμάτων, οι Τράπεζες που κυρίως χρηματοδοτούν το διεθνές εμπόριο, απαιτούν από τους πελάτες τους να υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη που να προστατεύει τα συμφέροντα τους. Και στις περιπτώσεις όμως που οι Τράπεζες δεν χρηματοδοτούν μια συναλλαγή που απαιτεί μεταφορά εμπορευμάτων, η κοινή λογική και η σύνεση επιβάλλουν την ασφαλιστική προστασία, πόσο μάλλον όταν το κόστος είναι συνήθως ένα μικρό ποσοστό της εμπορικής αξίας των πραγμάτων.

Τα Είδη των εμπορευμάτων που ασφαλίζονται

Τα κυριότερα είδη εμπορευμάτων που μπορούν να ασφαλισθούν είναι: Είδη ένδυσης, υπόδησης, μηχανήματα, εργαλεία, όργανα, ανταλλακτικά μηχανημάτων, ηλεκτρικά, ηλεκτρονικά είδη, τρόφιμα, ποτά, πρώτες ύλες, χημικά, οικοδομικά υλικά, καλλυντικά, φαρμακευτικά, ιατρικά είδη, έπιπλα, υφαντουργικά είδη, παιχνίδια, έργα τέχνης.

Οι κατηγορίες εμπορευμάτων που διακινούνται στο διεθνές εμπόριο είναι :

Α) Υγρά χύδην φορτία : Πρωτογενή πετρέλαιο, Τεχνητά παράγωγα (βενζίνη – κηροζίνη), Βρώσιμα ελαιόλαδα, Γάλα, Κρασί, Νερό, Χημικά, Αιθέρια έλαια.

Β) Εξειδικευμένα φορτία : Φορτία μεγάλου όγκου, που απαιτούν ειδική μεταχείριση κατά την μεταφορά (τμήματα βιομηχανικών εγκαταστάσεων).

Συνήθως με οδική μεταφορά και από ειδικά οχήματα μεταφέρονται :

Γ)  Στερεά φορτία : Στερεά καύσιμα (γαιάνθρακες – κωκ, ξυλάνθρακες κλπ.), Μεταλλεύματα, Δημητριακά (σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη, καλαμπόκι κλπ.), Χημικά (λιπάσματα).

Συνήθως με πλοία συγκεκριμένου τύπου μεταφέρονται :

Δ) Γενικά φορτία: Μηχανολογικός εξοπλισμός (βιομηχανικός, βιοτεχνικός, ηλεκτρικός εξοπλισμός), Δομικές ύλες, Τρόφιμα, Ποτά, Είδη ένδυσης, Λοιπά φορτία.

Η Συσκευασία των ασφαλιζόμενων προϊόντων

Συσκευασία είναι η διαδικασία που αποβλέπει στην προστασία του εμπορεύματος με διάφορα ειδικής κατασκευής και επινοήσεως υλικά, ώστε το εμπόρευμα να φθάσει στον τελικό προορισμό του χωρίς ζημιά. Η καλή συσκευασία είναι το πρώτο μέσο αντιμετωπίσεως του κίνδυνου της μεταφοράς, ενώ το δεύτερο είναι η ασφάλιση του εμπορεύματος.

Μορφές συσκευασίας:

1. WoodenCrates (ξυλοκατασκευές για ειδικού τύπου εμπορεύματα)

2. Σάκοι πολυαιθυλενίου ή χαρτόσακοι (για τσιμέντα και λιπάσματα)

3. Σάκοι από γιούτα (για καφέ, δέρματα, βαμβάκι κλπ)

4. Βαρέλια (μεταλλικά, πλαστικά κλπ).

5. Containers διαφόρων τύπων, όπως π.χ.

• End Loading Fully Enclosed: Κλασσικά γενικού φορτίου

• SideLoadingFullyEnclosed: Γεμίζουν/αδειάζουν από τα πλάγια.

• OpenTopcontainers: Ανοικτού τύπου για ογκώδη φορτία.

• Refrigeratedcontainers: Ψυγεία για κρέατα/ψάρια κλπ

• LiquidBulkcontainers: Eιδικά για μεταφορά χύδην υγρών.

• AirCargocontainers: Με ειδική αυλάκωση για αεροπλάνα.

• Livestockcontainers: Για τη μεταφορά ζώντων ζώων.

Τα containers είναι ιδεώδης τρόπος μεταφοράς για εμπορεύματα που αλλάζουν μεταφορικό μέσο περισσότερες από μία φορά λόγω της μικρής πιθανότητας ζημιάς κατά την διαδικασία φόρτωσης – εκφόρτωσης, και γι’ αυτό έχουν σημαντικά μειωμένα ασφάλιστρα.

Τα Μέσα Mεταφοράς των ασφαλιζόμενων προϊόντων

Ανάλογα με το κόστος του ασφαλίστρου, διακρίνονται σε χερσαία (υψηλότερο ασφάλιστρο), θαλάσσια (πλοία κάθε κατηγορίας) και εναέρια (διακινούνται κυρίως προϊόντα πολύ ευπαθή, ηλεκτρονικά υψηλής τεχνολογίας, είδη πολυτελούς ένδυσης και υπόδησης κλπ).

Τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά εμπορευμάτων είναι ο συνδυασμός

1.     ταχύτητας,

2.     ασφάλειας,

3.     επάρκειας μέσων,

4.     κανονικότητας (ρυθμού) μεταφοράς,

5.     δυνατότητας μαζικής μεταφοράς (μεγέθους ποσότητας μεταφερόμενων αγαθών),

6.     κόστους μεταφοράς (κομίστρου για τις μεταφορές ξηράς και ναύλου για τις θαλάσσιες),

7.     εξυπηρέτηση προς τους φορτωτές και

8.     αυτοτέλεια.

Τα κύρια μεταφορικά μέσα είναι ο σιδηρόδρομος, τα πλοία, τα αεροσκάφη και φορτηγά οχήματα.

Σιδηρόδρομος

Ο σιδηρόδρομος χρησιμοποιείται κυρίως για τη μεταφορά φορτίων σχετικά χαμηλής αξίας, μεγάλου βάρους και όγκου σε μεγάλες αποστάσεις.

Η λειτουργία του σιδηροδρόμου συνεπάγεται μεγάλο σταθερό κόστος, αλλά προσφέρει μεγάλη μεταφορική δυναμικότητα. Επομένως, το μέσο προσφέρεται για μεταφορές μεγάλων ποσοτήτων σε μεγάλες αποστάσεις, καθώς έτσι επιμερίζεται το σταθερό κόστος του μέσου και μειώνεται το μέσο κόστος μεταφοράς. Οι σιδηροδρομικές μεταφορές χαρακτηρίζονται από ισχυρότατες οικονομίες κλίμακας, οι οποίες μειώνουν το μέσο μεταφορικό κόστος καθώς αυξάνεται το συνολικό φορτίο.

Ο σιδηρόδρομος είναι επιλογή χαμηλού μεταφορικού κόστους για περιπτώσεις που απαιτείται η μεταφορά μεγάλων φορτίων σε μεγάλες αποστάσεις. Ιδιαίτερα κατάλληλα για σιδηροδρομική μεταφορά είναι φορτία ογκώδη ή βαριά φορτία χαμηλής αξίας, στα οποία το κόστος μεταφοράς αποτελεί σημαντικό τμήμα της τελικής τιμής τους.

Οι σιδηροδρομικές μεταφορές χαρακτηρίζονται από κορυφαία αξιοπιστία και ακρίβεια στου χρόνους αναχώρησης και άφιξης αμαξοστοιχιών.

Ο σιδηρόδρομος έχει περιορισμένη αυτοτέλεια, διότι χρειάζεται η χρήση επικουρικών μέσων για τη μεταφορά των φορτίων αφ’ ενός από τον αποστολέα στο σταθμό και αφ’ ετέρου από το σταθμό άφιξης στον παραλήπτη. Επιπλέον, τα δρομολόγια είναι γενικώς σταθερά και ανελαστικά και δεν προσαρμόζονται ή προγραμματίζονται κατά περίπτωση.

Η ταχύτητα του σιδηρόδρομου είναι μικρή. Η αιτία δεν είναι κυρίως η ταχύτητα των αμαξοστοιχιών, αλλά οι καθυστερήσεις φόρτωσης και εκφόρτωσης των φορτίων.

Φορτηγά αυτοκίνητα

Οι οδικές μεταφορές με φορτηγά αυτοκίνητα είναι εξαιρετικά διαδεδομένες. Τα φορτηγά μπορεί να είναι ιδιόκτητα ή μισθωμένα. Οι μεταφορές με φορτηγά χαρακτηρίζονται από χαμηλό σταθερό κόστος, αλλά υψηλό μεταβλητό κόστος.

Το μέσο μεταφορικό κόστος των φορτηγών αυτοκινήτων είναι γενικά μεγαλύτερο από ότι του σιδηροδρόμου και των πλοίων.

Τα φορτηγά μεταφέρουν κυρίως εμπορεύματα σχετικά υψηλής αξίας σε σχετικά μικρές αποστάσεις. Επίσης, τα οχήματα έχουν περιορισμένη δυναμικότητα και μεταφέρουν μικρότερα φορτία σε σχέση με μέσα όπως τα πλοία και ο σιδηρόδρομος.

Βασικό πλεονέκτημα των φορτηγών αυτοκινήτων είναι η πρόσβαση τους σε οποιαδήποτε σημεία αποστολής κα παραλαβής. Χαρακτηρίζονται από αυτοτέλεια, σε αντίθεση με μέσα σταθερού δικτύου, όπως ο σιδηρόδρομος και οι αερομεταφορές.

Τα φορτηγά έχουν μικρό χρόνο μεταφοράς, κυρίως επειδή είναι αυτοτελή και μεταφέρουν το φορτίο απευθείας από τον αποστολέα στον παραλήπτη. Προσφέρουν επίσης μέγιστη ευελιξία όσον αφορά τα δρομολόγιά τους.

Όπως όλες οι οδικές μεταφορές, τα φορτηγά επηρεάζονται από καιρικές και κυκλοφοριακές συνθήκες και δεν προσφέρουν ιδιαίτερη χρονική συνέπεια.

Πλοία

Στην Ελλάδα, τα πλοία διεκπεραιώνουν θαλάσσιες μεταφορές προς τα νησιά ενώ σε άλλα μέρη του κόσμου γίνονται μεταφορές και διαμέσου ποταμών, καναλιών και μεγάλων λιμνών.

Τα πλοία προσφέρουν κυρίως μεταφορές μεγάλων αποστάσεων και μεγάλου όγκου. Το μέσο μεταφορικό κόστος των πλοίων είναι χαμηλότερο από κάθε άλλου μέσου. Τα πλοία, επομένως, προσφέρονται για εμπορεύματα με χαμηλό λόγο αξίας προς βάρος, για τα οποία το μεταφορικό κόστος αποτελεί σημαντικό τμήμα της τελικής τιμής. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μέσο αυτό προσφέρει τη μεγαλύτερη δυναμικότητα, αφού σχεδόν οποιοδήποτε φορτίο μπορεί να μεταφερθεί με πλοίο, αν αυτό κριθεί σκόπιμο.

Η ταχύτητα των πλοίων είναι γενικά η χαμηλότερη από όλων των μεταφορικών μέσων. Η χρονική αξιοπιστία του μέσου είναι επίσης χαμηλή, καθώς επηρεάζεται εξαιρετικά από τις καιρικές συνθήκες. Η συχνότητα, επίσης, των δρομολογίων είναι πολύ μικρή.

Η αυτοτέλεια των θαλασσίων μεταφορών είναι πολύ περιορισμένη, διότι χρειάζεται χρήση επικουρικών μέσων για τη μεταφορά του φορτίου προς και από τους λιμένες απόπλου και κατάπλου.

Στην Ελλάδα, εξαιτίας της μεγάλης ακτογραμμής και των πολλών νησιών, τα πλοία χρησιμοποιούνται και για μεταφορές σε μικρότερες αποστάσεις. Τα οχηματαγωγά πλοία μεταφέρουν φορτηγά αυτοκίνητα και το φορτίο τους, καθιερώνοντας ένα συνδυασμό αυτοκινήτου και πλοίου για τις μεταφορές πολλών φορτίων, όπως αγροτικών και καταναλωτικών προϊόντων.

Αερομεταφορές

Οι αερομεταφορές χαρακτηρίζονται από υψηλά μεταβλητά κόστη, τα οποία τις καθιστούν ιδιαίτερα ακριβές για φορτία εμπορευμάτων.

Το βασικό πλεονέκτημα της αερομεταφοράς είναι η μεγάλη ταχύτητα, η οποία οδηγεί σε σημαντική μείωση του χρόνου για μεγάλες αποστάσεις. Η αερομεταφορά χρησιμοποιείται για εμπορεύματα που πρέπει να φτάσουν γρήγορα στον προορισμό τους, είτε λόγω ειδικών αναγκών, είτε λόγω ευπάθειας.

Εμπορεύματα με πολύ μεγάλο, λόγο αξίας προς βάρος, μπορούν ενδεχομένως να απορροφήσουν το μεγάλο μεταφορικό κόστος, εφόσον αυτό θα αποτελέσει μικρό τμήμα της τελικής τιμής. Επίσης, η διατήρηση αποθεμάτων από εμπορεύματα πολύ μεγάλης αξίας είναι δαπανηρή και ενδεχομένως η χρήση αερομεταφορών για τον ταχύ ανεφοδιασμό συμφέρει περισσότερο από τη χρήση φθηνότερων μέσων, των οποίων η καθυστέρηση επιβάλλει τη διατήρηση υψηλότερων αποθεμάτων. Γενικά, τα αεροσκάφη μεταφέρουν ακριβά και ελαφριά εμπορεύματα, ευπαθή προϊόντα, αποθέματα εκτάκτου ανάγκης, κρίσιμα ανταλλακτικά για επισκευές και κρίσιμα εξαρτήματα για την ομαλή συνέχιση μιας παραγωγικής διαδικασίας. Η αυτοτέλεια του μέσου είναι σχετικά περιορισμένη, καθώς χρειάζεται χρήση συμπληρωματικών μέσων για τη μεταφορά του φορτίου από και προς τα αεροδρόμια. Η συχνότητα των δρομολογίων και η γενική αξιοπιστία του μέσου είναι σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα. (Βλέπε κάτωθι πίνακα)

Σύγκριση των διαφόρων μέσων μεταφοράς. Μέσο μεταφοράς	Ταχύτητα	Βαθμός ασφάλειας	Επάρκεια	Δυνατότητα για μαζική μεταφορά	Κόστος μεταφοράς για τον φορτωτή	Εξυπηρετήσεις προς τους φορτωτές
Αυτοκίνητο	Σχετικά μεγάλη	Σχετικά μεγάλος	Απόλυτη	Σχετική	Μέτριο	Πολύ μεγάλες
Σιδηρόδρομος	Μέτρια	Πολύ μεγάλος	Σχετικά (κατά περιοχές)	Μεγάλη	Μέτριο	Αρκετές
Πλοίο	Μικρή	Ικανοποιητικός	Μεγάλη	Πάρα πολύ μεγάλη	Χαμηλό	Περιορισμένες
Αεροπλάνο	Πολύ μεγάλη	Ικανοποιητικός	Μέτρια	Καμία	Πολύ υψηλό	Μικρές για φορτία

Σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία,

1.     το ελαστικότερο μέσο μεταφοράς κι αυτό που προσφέρει τις μεγαλύτερες εξυπηρετήσεις στον φορτωτή είναι το αυτοκίνητο, που μειονεκτεί όμως ως προς τη δυνατότητα διενέργειας μαζικών μεταφορών σε μεγάλες ποσότητες,

2.     το ασφαλέστερο μέσο που μπορεί να κάνει μαζικές μεταφορές με μεγάλη συχνότητα και ακρίβεια είναι ο σιδηρόδρομος ο οποίος μειονεκτεί σε εξυπηρετήσεις σε σχέση με το αυτοκίνητο, όπως και σε κόστος μεταφοράς απέναντι στο αυτοκίνητα και στο πλοίο,

3.     το μεταφορικό μέσο που υπερέχει σημαντικά σε ταχύτητα αλλά υστερεί σε δυνατότητα μεγάλων μαζικών μεταφορών και σε κόστος μεταφοράς, είναι το αεροπλάνο και

4.     το μεταφορικό μέσο που μπορεί να εκτελεί μαζικές μεταφορές σε μεγάλες ποσότητες, με χαμηλό κόστος για το φορτωτή και σχετική ασφάλεια, αλλά με μικρή ταχύτητα σε σχέση με τα άλλα μέσα μεταφοράς, είναι το πλοίο.

Για τους παραπάνω λόγους και για έναν πρόσθετο, αλλά πολύ σημαντικό (ότι για τις υπερπόντιες μεταφορές το πλοίο αποτελεί αναγκαίο μέσο), το πλοίο κυριαρχεί στις παγκόσμιες μεταφορές φορτίων.

Ποσοστό μεταξύ 75 – 80 % του παγκόσμιου εμπορίου (σε ποσότητες) διεξάγεται με πλοία. Συντριπτική υπέρ του πλοίου και σε βάρος των άλλων μεταφορικών μέσων είναι η σύγκριση με κριτήριο την τιμή διάθεσης μεταφορικών υπηρεσιών (κόστος μεταφοράς για τον φορτωτή).

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΦΟΡΤΙΩΝ

ΘΑΛΑΣΣΙΕΣΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

ΧΕΡΣΑΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

Η ασφάλιση είναι δυνατόν να γίνει είτε από το φορτωτή στο εξωτερικό είτε από τον εισαγωγέα στην Ελλάδα.

Δεν αποκλείεται όμως η ασφάλιση να γίνει εκ μέρους του φορτωτή μέχρι ενός λιμανιού και από τον εισαγωγέα από το λιμάνι αυτό μέχρι το λιμάνι του τελικού προορισμού. Αυτό σημαίνει ότι είναι υποχρεωτική η ασφάλιση των εμπορευμάτων μέχρι τον τόπο προορισμού.

Αν η ασφάλιση γίνεται στη χώρα μας ο εισαγωγέας μπορεί να ασφαλίσει τους κινδύνους της προτίμησης του εκτός αν η εισαγωγή έχει χρηματοδοτηθεί από την τράπεζα και υπάρχει ενέχυρο της πιστώσεως ή του προεμβάσματος οπότε τους ασφαλιζόμενους κινδύνους έχει δικαίωμα να καθορίσει η τράπεζα. Αν η ασφάλιση γίνεται στο εξωτερικό πρέπει στην επιστολή ανοίγματος πιστώσεως (LetterofCredit) ή ενέργειας προεμβάσματος να καθορίζονται λεπτομερώς οι κίνδυνοι που πρέπει να καλύπτει τα ασφαλιστήριο συμβόλαιο που οφείλει να παραδώσει ο πωλητής του εμπορεύματος.

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΝΟΜΙΜΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

Η Αγγλική Νομοθεσία και Νομολογία που διέπει τις ασφαλίσεις

Η ασφαλιστική σύμβαση διέπεται κατ’ αρχήν από τις διατάξεις του Ελληνικού Δικαίου. Στην περίπτωση που δίπλα στους Ειδικούς Όρους που χρησιμοποιούνται αναγράφονται σε παρένθεση αντίστοιχοι Αγγλικοί όροι και δεν υπάρχει για αυτούς σχετική Ελληνική Νομοθεσία και Νομολογία, αυτοί ερμηνεύονται σύμφωνα με την Αγγλική Νομοθεσία και Νομολογία.

Ασφαλιζόμενο κεφάλαιο – εμπορεύματα

Το ασφαλιζόμενο κεφάλαιο διαμορφώνεται σύμφωνα με την πραγματική αξία του εμπορεύματος συν τα διάφορα έξοδα που απαιτούνται για τη μεταφορά (ναύλος, ασφάλιστρα, τελωνειακά κ.α.) συν το ελπιζόμενο κέρδος (InaginaryProfit). Έτσι ως ασφαλιστική αξία δεχόμαστε την αξία του τιμολογίου συν 5-20%, ποσοστό το οποίο έχει καθιερωθεί διεθνώς ώστε να καλύπτει τα διάφορα έξοδα και το προσδοκώμενο κέρδος. Ασφάλιση ανώτερου ποσού από το ασφαλιζόμενο κεφάλαιο θεωρείται υπερασφάλιση, η οποία απαγορεύεται και ανατρέπει την ασφαλιστική σύμβαση, δηλαδή την αποκατάσταση της ζημίας. Και τούτο διότι είναι δυνατόν να μετατρέψει την αποκατάσταση της ζημίας σε κερδοσκοπική επιχείρηση.

Ασφάλιση μικρότερου ποσού από το ασφαλιζόμενο κεφάλαιο θεωρείται υπασφάλιση και αν δεν αποδειχθεί δόλος, ο ασφαλιζόμενος σε ενδεχόμενη ζημιά ή απώλεια θεωρείται συνασφαλιστής και συμμετέχει αναλογικά στο ύψος της ζημιάς.

Η πολλαπλή ασφάλιση από τον ασφαλιζόμενο απαγορεύεται. Πολλαπλή ασφάλιση εννοούμε όταν ο ασφαλισμένος ασφαλίζεται σε πολλούς ασφαλιστές για το ίδιο εμπόρευμα, ποσό και ταξίδι με σκοπό σε περίπτωση ζημιάς ή απώλειας να αποζημιωθεί ξεχωριστά και από άλλους για τον ίδιο σκοπό.

Οι απαραίτητες Τραπεζικές εργασίες

Η πληρωμή της αξίας του εμπορεύματος (εισαγομένου ή εξαγομένου), μεταξύ του πωλητή και του αγοραστή, είναι δυνατόν να διακανονισθεί μέσω των τραπεζών με τους εξής τρόπους:

Με άνοιγμα πίστωσης:

Η τράπεζα του αγοραστή αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλλει στη τράπεζα του πωλητή την αξία του εμπορεύματος στο εξωτερικό, αμέσως μόλις η τράπεζα του πωλητή την ενημερώσει ότι έχει στη κατοχή της και ταχυδρομεί προς αυτή τα φορτωτικά έγγραφα που αναφέρονται στην πίστωση.

Με προέμβασμα:

Είναι η εντολή της τράπεζας του αγοραστή προς την τράπεζα του πωλητή, να καταβάλει σε αυτόν μέρος ή ολόκληρη την αξία του εμπορεύματος. Η εντολή της πληρωμής δίδεται με την προϋπόθεση ότι ο πωλητής προσκόμισε, εντός καθορισμένου χρόνου, τα απαραίτητα φορτωτικά έγγραφα στην τράπεζά του. Καθορίζεται επίσης και η προθεσμία για την φόρτωση και αποστολή του εμπορεύματος.

Έναντι φορτωτικών εγγράφων:

Ο πωλητής, μετά τη φόρτωση του εμπορεύματος, παραδίδει στην τράπεζά του τα φορτωτικά έγγραφα και αυτή εν συνεχεία θα τα αποστείλει ταχυδρομικά στην τράπεζα του αγοραστή. Η τράπεζα του αγοραστή μόλις τα παραλάβει τον ειδοποιεί για να του τα παραδώσει, αφού καταβληθεί η αξία του εμπορεύματος σε αυτή. Την αξία αυτή η τράπεζα του αγοραστή τη καταβάλει στην τράπεζα του πωλητή.

Τα Πιστοποιητικά εξαγωγής

Προκειμένου να πραγματοποιηθεί η εξαγωγή οποιουδήποτε προϊόντος από μία χώρα σε μία άλλη είναι απαραίτητο να συμπληρωθούν μία σειρά εγγράφων. Ορισμένα έγγραφα είναι  απαραίτητα για κάθε εξαγωγή, ενώ ανάλογα με το προϊόν, τη χώρα προέλευσης και τη χώρα προορισμού των εμπορευμάτων είναι απαραίτητη η έκδοση και κάποιων άλλων πιστοποιητικών. Ακολουθούν τα σημαντικότερα πιστοποιητικά εξαγωγής:

1. Απόδειξη παραλαβής εγγράφων

2. Κτηνιατρικό Υγειονομικό (ψαρικά, πουλερικά, κρεατοσκευάσματα)

3. Πιστοποιητικό ποιότητας

4. Φυτο/υγείας

5. Εργαστηριακή ανάλυση

6. Πιστοποίηση φυσικοχημικών ιδιοτήτων

7. Κυκλοφορίας εμπορευμάτων

8. Πιστοποιητικό προδιαγραφών

9. Φορτωτική οδικής μεταφοράς (CMR)

10 Εγγύηση μεταφοράς (CarnetTIR)

11 Εγγύηση για μεταφορά με Τ2

12 Κοινοτική Διαμετακόμιση Τ2

13. Πιστοποιητικό Κοινοτικής προέλευσης

14. Διασάφηση εξαγωγής

Οι παραπάνω διαδικασίες είναι αυτές που εφαρμόζονται συνήθως για χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις περισσότερες τρίτες χώρες.

Οι Διεθνείς Όροι Πώλησης

Για την αποστολή εμπορευμάτων από τον προμηθευτή στον παραλήπτη εκδίδονται διάφορα έγγραφα όπως το τιμολόγιο, το κιβωτολόγιο, η φορτωτική κ.α. To τιμολόγιο έχει πολύ μεγάλη σημασία για τον ασφαλιστή, διότι εκτός από την αναγραφή της επωνυμίας του προμηθευτή και του παραλήπτη, του είδους του εμπορεύματος, της συνολικής του αξίας αλλά και της αξίας του ανά μονάδα μέτρησης (π.χ. κιλά ή μέτρα), αναγράφει που ακριβώς παραδίδονται τα εμπορεύματα και ποιος, συνεπώς, έχει έννομο συμφέρον για να ασφαλίσει το εμπόρευμα.

Οι όροι παράδοσης καλούνται Incoterms και ανάλογα με αυτόν που ισχύει κάθε φορά προσαρμόζονται και οι απαιτήσεις, καθώς και οι υποχρεώσεις των μερών. Τα Incoterms δημιουργήθηκαν το 1936 από το ICC (InternationalChamberofCommerce), αναθεωρούνται κάθε 10 χρόνια, ρυθμίζουν την ομαλή λειτουργία και διενέργεια των διεθνών εμπορικών συναλλαγών και είναι αποδεκτά από όλες τις χώρες. Επίσης, προσδιορίζουν τον δικαιούχο της κυριότητας των εμπορευμάτων.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ορισμένα από τα συνηθέστερα είδη τιμολογίων:

Ομάδα Ε – Αναχώρηση

Exworks (Εκ του εργοταξίου): Η κυριότητα των εμπορευμάτων περνά στον αγοραστή και όλα τα έξοδα μεταφοράς (από την παράδοση των εμπορευμάτων στην έξοδο του εργοταξίου του πωλητή. πληρώνονται από αυτόν Ο πωλητής έχει υποχρέωση μόνο την παροχή των απαραίτητων εγγράφων, όπως τιμολόγιο, packinglist (ζυγολόγιο) κ.τ.λ. και φυσικά των εμπορευμάτων. Ο ναύλος, η ασφάλεια του φορτίου, τα έξοδα εξαγωγής, οι φόροι, ο εκτελωνισμός (άδειες, διασαφήσεις) των εμπορευμάτων και όποια άλλα έξοδα προκύψουν μέχρι την άφιξη των εμπορευμάτων στην επιχείρηση ή εργοστάσιο του αγοραστή, βαρύνουν τον αγοραστή.

EXWAREHOUSE: Ελεύθερα στην αποθήκη του προμηθευτή. Υπόχρεος για την ασφάλιση είναι ο αγοραστής.

Ομάδα F – Κύρια Μεταφορά Απλήρωτη

FCA – FreeCarrier – Ελεύθερο στο μεταφορέα: Ο πωλητής ευθύνεται μέχρι την ώρα που πραγματοποιείται η παράδοση των εμπορευμάτων στο τελωνείο εξαγωγής με το μεταφορέα που επέλεξε ο αγοραστής και στον τόπο που προσυμφωνήθηκε. Δηλαδή, ο πωλητής πληρώνει όλα τα έξοδα αφότου γίνει ο εκτελωνισμός στο τελωνείο της χώρας του. Από εκεί και ύστερα, ο αγοραστής καλύπτει το ναύλο, την ασφάλιση, τους φόρους, τις όποιες καθυστερήσεις προκύψουν και φυσικά την αξία των εμπορευμάτων.

FAS – FreeAlongsideShip – Ελεύθερο παραπλεύρως του πλοίου: Ο πωλητής είναι υπεύθυνος για την πληρωμή των μεταφορικών εξόδων των εμπορευμάτων μέχρι την πλατφόρμα, η οποία βρίσκεται παραπλεύρως του πλοίου ή στα λεγόμενα burges(ειδικά σκάφη φόρτωσης εντό του λιμανιού). Το λιμάνι στο οποίο φορτώνονται τα εμπορεύματα βρίσκεται στη χώρα εξαγωγής και τα έξοδα εξαγωγής (χειρισμού και αποθήκευσης) πληρώνονται εν μέρει από τον πωλητή. Το υπόλοιπο κόστος καλύπτει ο αγοραστής, όπως και το ναύλο, ασφάλιση, εκτελωνισμό στη χώρα εισαγωγής μέχρι την άφιξη των εμπορευμάτων στο εργοστάσιο του.

FOB – FreeonBoard – Ελεύθερο επί του πλοίου (στο κατάστρωμα): Ο προμηθευτής είναι υπεύθυνος μέχρι να φορτωθεί ρο εμπόρευμα στο πλοίο και από το σημείο αυτό κι ύστερα τα εμπορεύματα θα ταξιδέψουν με ευθύνη του αγοραστή, οπότε υπεύθυνος για τη μεταφορά και ασφάλεια του εμπορεύματος είναι αυτός. Ακριβώς με την ίδια έννοια είναι και τα τιμολόγια FOT (ελεύθερα επί του φορτηγού αυτοκινήτου) και FOR (ελεύθερα επί του τρένου).

Ομάδα C – Κύρια Μεταφορά Πληρωμένη

CFR – CostandFreight – Κόστος και ναύλος: Ο πωλητής είναι υπεύθυνος για την πληρωμή των εξόδων μεταφοράς μέχρι το λιμάνι εισαγωγής, δηλαδή καλύπτει και το ναύλο, ενώ οι υποχρεώσεις του αγοραστή είναι η κάλυψη της ασφάλισης, του εκτελωνισμού (άδειες κ.τ.λ.), φόροι, δασμοί μέχρι το εργοστάσιο του.

CIF – CostInsuranceandFreight – Κόστος, ασφάλιση και ναύλος: Πιο αναλυτικά, ο όρος αυτός σημαίνει ότι ο πωλητής του εμπορεύματος έχει συμπεριλάβει στο τιμολόγιο του, εκτός από την αξία του εμπορεύματος, την ασφάλεια (ασφάλιστρα) και το τίμημα της μεταφοράς (ναύλος).

Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι η συμφωνία μεταξύ προμηθευτή και παραλήπτη είναι να παραδώσει ο πρώτος τα εμπορεύματα στον τόπο που ορίζει ο δεύτερος, οπότε ο προμηθευτής έχει την ευθύνη της μεταφοράς του εμπορεύματος μέχρι να το παραδώσει. Αρα, έννομο συμφέρον ασφάλισης έχει ο προμηθευτής.

CPT – CarriagePaidTo – Μεταφορά πληρωμένη μέχρι… : Ο όρος αυτός συνοδεύεται και από μια τοποθεσία, δηλαδή για παράδειγμα: CPTThessaloniki. Σημαίνει ότι τα έξοδα μέχρι την παράδοση των εμπορευμάτων στην τοποθεσία της χώρας εισαγωγής, όπως η ασφάλιση, ο ναύλος και εν μέρει ο εκτελωνισμός των εμπορευμάτων καλύπτονται από τον πωλητή. Το υπόλοιπο κόστος εκτελωνισμού καλύπτει ο αγοραστής, όπως επίσης και τα έξοδα μεταφοράς από το μέρος που αναφέρεται δίπλα στον όρο ως το εργοστάσιο του.

CIP – CarriageandInsurancePaidTo – Κόστος, Ασφάλιση πληρωμένη μέχρι… : Ο πωλητής έχει τις ίδιες υποχρεώσεις με τον όρο CPT, αλλά θα πρέπει να καλύψει το κόστος μεταφοράς και ασφάλισης σε περίπτωση απώλειας ή ζημίας των εμπορευμάτων μέχρι τον τόπο παράδοσης που έχει ορίσει ο αγοραστής. Ο τελευταίος δε καλύπτει τις άδειες εκτελωνισμού στη χώρα του. Σημειώσατε ότι δίπλα στον όρο αναφέρεται η τοποθεσία που προηγουμένως έχουν συμφωνήσει τα μέρη.

Ομάδα D – Delivery – Παράδοση

DAF – DeliveredAtFrontier – Παραδοτέο στα σύνορα: Τα εμπορεύματα παραδίδονται σε ένα σημείο (που έχει ήδη συμφωνηθεί) στα σύνορα της χώρας εισαγωγής. Ο πωλητής καλύπτει τη μεταφορά των εμπορευμάτων, το ναύλο μέχρι τα σύνορα, καθώς και την ασφάλιση μέχρι εκεί. Ο αγοραστής πληρώνει το υπόλοιπο κόστος ναύλου, ασφάλισης, φόρους, δασμούς, άδειες εκτελωνισμού και όλα τα έξοδα γενικά από τα σύνορα ως το εργοστάσιο του.

DES – DeliveredExShip – Παραδοτέο στο πλοίο: Ο πωλητής είναι υποχρεωμένος να παραδώσει τα εμπορεύματα στο κατάστρωμα του πλοίου στο λιμάνι προορισμού. Καλύπτει και την ασφάλιση, όπως και το ναύλο μέχρι το λιμάνι. Ο αγοραστής εκτελωνίζει τα εμπορεύματα στη χώρα του με δικά του έξοδα και επίσης πληρώνει τη μεταφορά και την ασφάλιση από το λιμάνι προορισμού μέχρι το εργοστάσιο του.

DEQ – DeliveredExQuay – Παραδοτέο στην προκυμαία: Τα εμπορεύματα παραδίδονται στην προκυμαία του πλοίου στο λιμάνι προορισμού με όλα τα έξοδα πληρωμένα συν το δασμό στη χώρα εισαγωγής από τον πωλητή. Ο αγοραστής παραλαμβάνει τα εμπορεύματα από το τελωνείο και καλύπτει τα έξοδα μεταφοράς και ασφάλισης από την προκυμαία ως την αποθήκη του.

DDU – DeliveryDutyUnpaid – Παραδοτέο με μη πληρωμένο δασμό: Όλα τα έξοδα μέχρι την παράδοση των εμπορευμάτων στον τόπο του αγοραστή, πληρώνονται από τον πωλητή. Ο αγοραστής πληρώνει μόνο το δασμό εισαγωγή.

DDP – DeliveryDutyPaid – Παραδοτέο με δασμό πληρωμένο: Ο όρος αυτός υποχρεώνει τον πωλητή να καλύψει όλα τα έξοδα μεταφοράς στο εργοστάσιο του αγοραστή, συμπεριλαμβανομένου και του δασμού εισαγωγής. Ο αγοραστής, σύμφωνα με τον όρο αυτό, πληρώνει μόνο την αξία των εμπορευμάτων.

Από τους παραπάνω 13 όρους παράδοσης κάποιοι χρησιμοποιούνται για όλους τους τύπους μεταφοράς, ενώ κάποιοι για συγκεκριμένους. Οι όροι EXW, CPT, CIP, DAF, DDUκαι DDPχρησιμοποιούνται για κάθε τύπο-μέσο μεταφοράς. Οι όροι FAS, FOB, CFR, GIF, DESκαι DEQχρησιμοποιούνται για θαλάσσιες ή ποτάμιες διεθνείς μεταφορές.

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΕΝΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ

Η Αίτηση

Οι ασφαλιστικές εταιρείες αναλαμβάνουν την κάλυψη πιθανών ζημιών από κινδύνους που δημιουργούνται κατά την μεταφορά των εμπορευμάτων (φθοράς, καταστροφής, απώλειας) αφού υποβληθεί σ΄αυτές αίτηση από τον ενδιαφερόμενο με λεπτομερής περιγραφή των ασφαλιζόμενων κινδύνων. Με την αίτηση γίνεται η ενημέρωση του ασφαλιζόμενου τόσο για τις υποχρεώσεις του, όσο και για τα δικαιώματα του από την ασφαλιστική σύμβαση (όροι κάλυψης, εξαιρέσεις, ενέργειες σε περίπτωση ζημιάς). Επειδή όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η σύμβαση είναι αμφοτεροβαρής, πρέπει ο ασφαλιζόμενος να υπογράψει την αίτηση ασφάλισης, αφού βέβαια συμπληρωθούν πρώτα τα στοιχεία που προβλέπει το έντυπο ή τουλάχιστον όσα είναι γνωστά τη στιγμή εκείνη. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στους όρους παράδοσης του εμπορεύματος.

Ο ασφαλιζόμενος πρέπει να δηλώσει κάθε τι που έχει σχέση με τα εμπορεύματα (μεταχειρισμένα, επανεξαγόμενο, από μεταφόρτωση, εύφλεκτα), διότι από αυτή τη δήλωση εξαρτάται η κάλυψη και το είδος αυτής. Απαραίτητη είναι και η περιγραφή της συσκευασίας, γιατί ασυσκεύαστα εμπορεύματα δεν καλύπτονται ασφαλιστικά, αλλά και αν η συσκευασία είναι κατάλληλη ή ανεπαρκής και διαπιστωθεί αυτό όταν συμβεί η ζημιά, ο ασφαλιστής δεν ευθύνεται και απαλλάσσεται από την καταβολή αποζημίωσης.

Η Ασφαλιστική σύμβαση

Η σύμβαση ασφαλίσεως μεταφερόμενου φορτίου καταρτίζεται καταρχήν έγκυρα με την υπογραφή από τον ασφαλιζόμενο της αίτησης ασφάλισης, O νόμος εκτός από τη συναίνεση των μερών απαιτεί και την ύπαρξη ασφαλιστηρίου συμβολαίου.

Το ασφαλιστήριο μεταξύ άλλων πρέπει να περιέχει:

• Το όνομα του ασφαλιστή / εταιρίας και τη διεύθυνση του / της

• Το όνομα του ασφαλιζομένου, τη διεύθυνσή του και το ΑΦΜ του

• Το ασφαλιζόμενο ποσό

• Το ταξίδι

• Το ποσοστό ασφαλίστρου

• Τους καλυπτόμενους κίνδυνους

Στην πρακτική όλα τα προαναφερόμενα αναγράφονται στο συμβόλαιο και επιπλέον ορισμένα άλλα στοιχεία, κυριότερα των οποίων είναι:

• Το μεταφορικό μέσο (όνομα πλοίου, αριθμός αυτοκινήτου)

• Η περιγραφή ταξιδιού

• Η μεσολαβούσα τράπεζα και ο αριθμός πιστώσεως ή εγκρίσεως αξίας

• Τον αριθμό του τιμολογίου ή του προτιμολογίου

• Ο αριθμός φορτωτικής

• Αριθμός δεμάτων

• Βάρος καθαρό – μικτό

Το ασφαλιστήριο συμβόλαιο μπορεί να μεταβιβαστεί με απλή οπισθογράφησή του. Αυτό είναι επιτρεπτό γιατί η κυριότητα των εμπορευμάτων μπορεί να αλλάξει πολλές φορές από τη στιγμή που θα πωληθούν μέχρι την τελική τους διάθεση.

Το Ασφάλιστρο

Ασφάλιστρο είναι το τίμημα, το οποίο καταβάλλει ο ασφαλισμένος στην ασφαλιστική εταιρία για τις υπηρεσίες που του παρέχει. Ως ποσοστό ασφαλίστρου στον Κλάδο Μεταφορών εκφράζεται επί τοις εκατό και μπορεί να είναι συνολικό ή βασικό ασφάλιστρο ή ακόμα και καθαρό. Συνολικό ποσοστό ασφαλίστρου εννοούμε το τελικό ασφάλιστρο συμπεριλαμβανομένων των νομίμων επιβαρύνσεων όπως του δικαιώματος συμβολαίου, και λοιπών κρατήσεων. Βασικό ποσοστό ασφαλίστρου εννοούμε ένα ποσοστό ασφαλίστρου το οποίο δεν περιλαμβάνει τις προαναφερόμενες επιβαρύνσεις. Καθαρό ποσοστό ασφαλίστρου μπορεί να είναι το βασικό ασφάλιστρο ή το βασικό ασφάλιστρο πλέον άλλων επασφαλίστρων, όπως π.χ. το επασφάλιστρο καλύψεως των κινδύνων πολέμου και απεργιών ή το επασφάλιστρο ηλικίας πλοίου.

To ποσοστό ασφαλίστρου διαμορφώνεται αφού πρώτα ληφθούν υπόψη ορισμένα στοιχεία όπως:

·       η φύση του εμπορεύματος

·       το μεταφορικό μέσο

·       η συσκευασία

·       το ταξίδι (τόπος φόρτωσης – εκφόρτωσης, διαδρομή)

·       οι συνθήκες στους τόπους φόρτωσης και εκφόρτωσης όπως και οι τυχόν μεταφορτώσεις

·       η πιθανότητα επανείσπραξης (Recovery)

·       οι καλυπτόμενοι κίνδυνοι, που είναι και ο σπουδαιότερος παράγοντας διαμόρφωσης του ασφαλίστρου

·       τυχόν εξαιρέσεις ή και απαλλαγές

Οι τύποι των ασφαλιστηρίων

Οριστικό συμβόλαιο ή Συμβόλαιο ενός ταξιδιού

(Cargo Policy ή Single Policy)

Το συμβόλαιο αυτό καλύπτει τους ασφαλισμένους κινδύνους για ένα μόνο συγκεκριμένο ταξίδι, ανεξάρτητα από τη χρονική διάρκειά του και εκδίδεται όταν υπάρχουν τα οριστικά στοιχεία της φόρτωσης και δεν χρειάζεται οριστικοποίηση.

 Προασφαλιστήριο συμβόλαιο

(FloatingPolicy)

Ο τύπος αυτός χρησιμοποιείται όταν δεν είναι εκ των προτέρων γνωστά τα ακριβή στοιχεία της φόρτωσης των ασφαλισμένων αντικειμένων. Το προασφαλιστήριο αναφέρει το συνολικό ασφαλιζόμενο ποσό, τους γενικούς και ειδικούς όρους της κάλυψης, το ανά φόρτωση και μεταφορικό μέσο επιτρεπόμενο ανώτατο ποσό κάλυψης. Ο ασφαλιζόμενος οφείλει να δηλώνει στον ασφαλιστή τα στοιχεία κάθε φόρτωσης και ο ασφαλιστής με βάση τις δηλώσεις του ασφαλιζόμενου εκδίδει πρόσθετες πράξεις, συνήθως μια για κάθε φόρτωση. Η διαδικασία αυτή τηρείται μέχρι την εξάντληση του ποσού που ασφαλίστηκε αρχικά.

Είναι ένας τύπος συμβολαίου που εξυπηρετεί τον ασφαλιζόμενο, γιατί του παρέχει ασφαλιστική κάλυψη σε χρόνο πριν από τις φορτώσεις, δεν είναι υποχρεωμένος να προκαταβάλει τα ασφάλιστρα, ξέρει εκ των προτέρων την επιβάρυνση στο κόστος των εμπορευμάτων και τέλος αν, καλή τη πίστη, παρέλειψε να δηλώσει στην εταιρεία μία φόρτωση, θεωρείται ασφαλισμένος, έστω και μετά την απώλεια ή κατά την άφιξη των εμπορευμάτων. 

Ασφαλιστήριο Συμβόλαιο Διαρκείας

(OpenPolicy)

Χρησιμοποιείται συνήθως όταν υπάρχουν πολύ συχνές φορτώσεις, γεγονός που καθιστά αδύνατη την έκδοση οριστικού συμβολαίου για κάθε φόρτωση. Εκδίδεται για ένα χρόνο και ανανεώνεται αυτόματα, εκτός αν το καταγγείλει κάποιος από τους δύο συμβαλλόμενους στην προθεσμία που ορίζεται σε αυτό (συνήθως 30 ημέρες). Λειτουργεί όπως το Προασφαλιστήριο, με τη διαφορά ότι δεν αναφέρεται σε αυτό το ασφαλιζόμενο ποσό, αλλά μόνο το ανώτατο όριο ευθύνης της εταιρείας κατά φόρτωση και μεταφορικό μέσο. Καλύπτει όλες τις επιμέρους φορτώσεις του ασφαλιζόμενου μετά από δήλωση του, με την έκδοση πρόσθετης πράξης συνήθως στο τέλος κάθε μήνα. Είναι συμβόλαια ανοιχτά χωρίς περιορισμένο ασφαλιστικό κεφάλαιο και ισχύουν για συνεχείς φορτώσεις. 

Ασφαλιστήριο Συμβόλαιο Κατ’ Αποκοπή

(BlockPolicy)

Με το συμβόλαιο αυτό καλύπτεται μια χρονική περίοδος, συνήθως ενός χρόνου, με συμφωνηθέντες όρους κάλυψης και ασφάλιστρο, με ανώτατο όριο φόρτωσης, με γνωστά τα γεωγραφικά όρια, τα μέσα μεταφοράς και το είδος των μεταφερομένων φορτίων.

Έχει προϋπολογιστεί ο ετήσιος τζίρος των διακινούμενων εμπορευμάτων του ασφαλιζόμενου και έχουν συμφωνηθεί τα ασφάλιστρα της συγκεκριμένης περιόδου. Βασική συμφωνία με τον ασφαλιζόμενο είναι να καταβάλλει ως ελάχιστο το 75% των προβλεπόμενων ασφαλίστρων της περιόδου ενώ για τυχόν υπέρβαση του προϋπολογισθέντος τζίρου εισπράττεται η επιπλέον διαφορά που αναλογεί.

Ισχύς και διάρκεια κάλυψης

Η ασφάλιση ισχύει από τη στιγμή που τα ασφαλισμένα αντικείμενα εγκαταλείπουν την αποθήκη ή όποιο άλλο μέρος όπου ήταν αποθηκευμένα, περιλαμβάνει τον τόπο που αναφέρεται στο ασφαλιστήριο για την έναρξη της μεταφοράς τους, συνεχίζει να ισχύει για τη συνηθισμένη διάρκεια της μεταφοράς και λήγει:

·       με την παράδοση στην αποθήκη του παραλήπτη ή όποια άλλη τελική αποθήκη ή μέρος τελικής αποθήκευσης και αναγράφεταθ ως τόπος προορισμού στο ασφαλιστήριο

·       με την παράδοση σε οποιαδήποτε άλλη αποθήκη ή μέρος αποθήκευσης και ανεξάρτητα από το αν αυτό βρίσκεται πριν από τον τόπο προορισμού που αναγράφεται στο ασφαλιστήριο ή σε αυτόν που θα διάλεγε να χρησιμοποιήσει ο Ασφαλισμένος είτε για αποθήκευση άλλη απ’ ότι στη συνηθισμένη διάρκεια του ταξιδιού είτε για κατανομή ή διανομή είτε με την πάροδο εξήντα (60) ημερών από την ολοκλήρωση της εκφόρτωσης των ασφαλισμένων αντικειμένων από το πλοίο που τα μετέφερε στο τελικό λιμάνι εκφόρτωσης, ανάλογα με το ποια από της παραπάνω περιπτώσεις θα πραγματοποιηθεί πρώτη.

·       εάν μετά από την εκφόρτωση από το πλοίο που τα μετέφερε στο τελικό λιμάνι εκφόρτωσης, αλλά πριν από τη λήξη αυτής της ασφάλισης, τα ασφαλισμένα αντικείμενα πρόκειται να προωθηθούν σε τόπο προορισμού διαφορετικό από αυτόν για τον οποίο είναι ασφαλισμένα, η ασφάλιση αυτή, αν και θα ισχύει μέχρι να λήξει όπως παραπάνω ορίζεται, δεν επεκτείνεται πέρα από την έναρξη της μεταφοράς της σε διαφορετικό από τον τόπο προορισμού.

·       Η ασφάλιση θα παραμένει σε ισχύ στη διάρκεια καθυστέρησης που βρίσκεται πέρα από τον έλεγχο του Ασφαλισμένου, παρέκκλισης δρομολογίου, αναγκαστικής εκφόρτωσης, επαναφόρτωσης ή μεταφόρτωσης και στη διάρκεια κάθε τροποποίησης του ταξιδιού που προέρχεται από την ενάσκηση ελεύθερου δικαιώματος που έχει παραχωρηθεί στους πλοιοκτήτες ή στους εφοπλιστές με βάση τη σύμβαση της μεταφοράς. 

Εάν, εξαιτίας περιστάσεων που βρίσκονται πέρα από τον έλεγχο του Ασφαλισμένου, η σύμβαση μεταφοράς τερματιστεί σε λιμάνι ή τόπο διαφορετικό από τον προορισμό που αναγράφεται στο ασφαλιστήριο ή η μεταφορά τερματιστεί με οποιοδήποτε τρόπο πριν από την παράδοση των ασφαλισμένων αντικειμένων, τότε και η ασφάλιση αυτή θα λήξει, εκτός αν η Ασφαλιστική Εταιρία ειδοποιηθεί έγκαιρα και της ζητηθεί η συνέχιση της κάλυψης, οπότε -και με την προϋπόθεση καταβολής του πρόσθετου ασφαλίστρου που τυχόν θα ζητήσει η Ασφαλιστική Εταιρία- η ασφάλιση θα παραμείνει σε ισχύ είτε μέχρι τα ασφαλισμένα αντικείμενα να πουληθούν και να παραδοθούν σ’ αυτό το λιμάνι ή τον τόπο είτε εκτός αν γίνει διαφορετική ειδική συμφωνία, μέχρι την παρέλευση εξήντα (60) ημερών από την άφιξη των ασφαλισμένων αντικειμένων σε αυτό το λιμάνι ή τον τόπο, ανάλογα με το ποια από τις δύο αυτές περιπτώσεις θα πραγματοποιηθεί πρώτη.

Αν τα ασφαλισμένα αντικείμενα προωθηθούν μέσα σ’ αυτή την περίοδο των εξήντα (60) ημερών (ή οποιαδήποτε επέκτασή της που θα είχε συμφωνηθεί) στον τόπο προορισμού που αναγράφεται σ’ αυτό το ασφαλιστήριο ή σε οποιαδήποτε άλλο τόπο προορισμού μέχρι να λήξει. Σε κάθε περίπτωση που μετά την έναρξη ισχύος αυτής της ασφάλισης, ο τόπος προορισμού μεταβάλλεται από τον Ασφαλισμένο, η κάλυψη θα ισχύει με ασφάλιστρο και όρους που θα καθορισθούν, με την προϋπόθεση όμως ότι η Ασφαλιστική Εταιρία θα έχει έγκαιρα ειδοποιηθεί.

Οι Όροι του συμβολαίου

Οι όροι συμβολαίου διακρίνονται στους Γενικούς Όρους και στους Ειδικούς Όρους.

Οι Γενικοί Όροι του συμβολαίου δεν συνιστούν ασφαλιστική κάλυψη για μια συγκεκριμένη περίπτωση αλλά ρυθμίζουν γενικώς, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συμβαλλομένων. Ρητώς καθορίζουν τις συνέπειες από δόλια ενέργεια ή παράλειψη του ασφαλιζομένου, τις προϋποθέσεις καταβολής της ασφαλιστικής αποζημίωσης, τα αρμόδια δικαστήρια για την επίλυση τυχόν διαφορών κ.α..

Οι Γενικοί Όροι είναι τυπωμένοι ή επισυνάπτονται στο ασφαλιστήριο.

Οι Ειδικοί Όροι εξειδικεύουν τον τρόπο κάλυψης για κάθε ξεχωριστή περίπτωση. Προτείνονται από τον ασφαλιζόμενο και εφόσον γίνουν δεκτοί από τον ασφαλιστή/ασφαλιστική εταιρία αναγράφονται στο ασφαλιστήριο. Επίσης υπάρχουν ειδικοί έντυποι όροι, οι οποίοι κατά περίπτωση προσαρτώνται στο συμβόλαιο.

Οι όροι που αναγράφονται με σφραγίδα υπερισχύουν των μηχανογραφικών εντύπων και απλών εντύπων, οι όροι που αναγράφονται με την γραφομηχανή υπερισχύουν αυτών που τίθενται με σφραγίδα και, τέλος, οι χειρόγραφοι όροι υπερισχύουν όλων.

Ακόμα στην κρίση του ασφαλιστή είναι κατά περίπτωση να χρησιμοποιεί ειδικές ρήτρες ή να εξαιρεί τυχόν ζημιές που πιθανόν να συμβούν λόγω της ιδιαιτερότητας του εμπορεύματος, του τρόπου μεταφοράς, των συνθηκών που επικρατούν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού κ.λ.π. μετά βέβαια από συμφωνία με τον ασφαλιζόμενο.

Οι Ασφαλιζόμενοι κίνδυνοι

To ασφαλιστήριο συμβόλαιο είναι, όπως ήδη έχει αναφερθεί, ένα αξιόγραφο που δίδει στον κάτοχό του το δικαίωμα να ζητήσει αποζημίωση από την ασφαλιστική εταιρία που το εξέδωσε, σε περίπτωση ζημίας ή απώλειας των ασφαλιζομένων με αυτό εμπορευμάτων. Ελληνικός τύπος ασφαλιστηρίου δεν υπάρχει και για αυτό χρησιμοποιούμε τον Αγγλικό τύπο ασφαλιστήριου όπως και τις ρήτρες και τους όρους που παρέχει το Ινστιτούτο των Ασφαλιστών του Λονδίνου (InstituteofLondonUnderwriters). Οι ρήτρες αυτές είναι τυποποιημένοι όροι κάλυψης με διεθνή αναγνώριση και εφαρμόζονται στις περισσότερες χώρες του κόσμου, αλλά και όπου υπάρχουν διαφορετικές ρήτρες (ΗΠΑ, Γερμανία) που έχουν βασισθεί πάνω σε αυτές.

Από την 1.1.2009 ισχύουν νέες ρήτρες πιο αναλυτικές και ολοκληρωμένες, οι οποίες είναι γνωστές διεθνώς ως ρήτρες Α, Β και C. Αναλυτικότερα, οι ρήτρες και όροι που είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν, ανάλογα με την κάθε περίπτωση που εξυπηρετεί τις ανάγκες της μεταφοράς αγαθών, είναι:

 INSTITUTE CARGO CLAUSES (C) 1.1.2009

PHTPA ΑΠΛΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ (ΡΗΤΡΑ Γ)

Η ασφάλιση αυτή καλύπτει:

·       απώλεια ή ζημία των ασφαλισμένων που μπορεί εύλογα να αποδοθεί σε φωτιά ή έκρηξη.

·       Προσάραξη, βύθιση ή ανατροπή του πλοίου ή του σκάφους.

·       Ανατροπή ή εκτροχιασμό χερσαίου μεταφορικού μέσου.

·       Σύγκρουση ή επαφή του πλοίου, του σκάφους ή του μεταφορικού μέσου με οποιοδήποτε εξωτερικό αντικείμενο εκτός από το νερό.

·       Εκφόρτωση του πλοίου σε λιμάνι καταφυγής .

·       Απώλεια ή ζημία που προκαλείτε από θυσία γενικής αβαρίας

·       Εκβολή από τον καπετάνιο.

INSTITUTE CARGO CLAUSES (B) 1.1.2009

PHTPA ΜΕΤΑ ΜΕΡΙΚΗΣ ΑΒΑΡΙΑΣ (PHTPAB)

Η ασφάλιση αυτή καλύπτει:

·       απώλεια ή ζημία των ασφαλισμένων που μπορεί εύλογα να αποδοθεί σε φωτιά ή έκρηξη.

·       Προσάραξη βύθιση ή ανατροπή πλοίου ή σκάφους.

·       Ανατροπή ή εκτροχιασμό χερσαίου μεταφορικού μέσου.

·       Σύγκρουση ή επαφή του πλοίου, του σκάφους ή του μεταφορικού μέσου με οποιοδήποτε εξωτερικό αντικείμενο εκτός από το νερό.

·       Εκφόρτωση του πλοίου σε λιμάνι καταφυγής.

·       Σεισμό ηφαιστειακή έκρηξη ή κεραυνό.

·       Απώλεια ή ζημία που προκαλείτε από θυσία γενικής αβαρίας καθώς και περιπτώσεις εκβολής ή αρπαγής από τα κύματα.

·       Είσοδο νερού από θάλασσα, λίμνη ή ποταμό στο πλοίο, το σκάφος, το μεταφορικό μέσο, το εμπορευματοκιβώτιο, ή το χώρο αποθήκευσης.

·       Απώλεια ολόκληρων δεμάτων λόγω πτώσης του κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ή κατά τη φόρτωση τους στο πλοίο ή το σκάφος και την εκφόρτωση τους από αυτά.

Σημείωση: Η διαβροχή από θαλασσινό νερό δεν καλύπτεται για φορτία που είναι φορτωμένα επί του καταστρώματος του πλοίου.

INSTITUTECARGOCLAUSES (A) 1.1.2009

ΡΗΤΡΑ ΚΑΤΑ ΠΑΝΤΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ (ΡΗΤΡΑ Α)

H ρήτρα αυτή αποτελεί την πληρέστερη μορφή κάλυψης. Με αυτήν καλύπτονται ζημίες από οποιοδήποτε κίνδυνο. Απαραίτητη προϋπόθεση όμως για να ισχύει αυτή η ρήτρα είναι ότι τα ασφαλισμένα αντικείμενα θα πρέπει να είναι καινούργια (όχι μεταχειρισμένα), να είναι συσκευασμένα (εργοστασιακή ή επαγγελματική συσκευασία) και να μην είναι φορτωμένα επί του καταστρώματος του πλοίου (να είναι φορτωμένα κάτω από το κατάστρωμα ή να ευρίσκονται εντός εμπορευματοκιβωτίου/container).

Όπως προαναφέρθηκε, οι τρεις αυτές ρήτρες είναι οι βασικές ρήτρες και εφαρμόζονται σε ένα ασφαλιστήριο συμβόλαιο η κάθε μία ξεχωριστά. Εκτός αυτών υπάρχουν και άλλες πρόσθετες καλύψεις κινδύνων (πρόσθετοι κίνδυνοι), οι οποίοι εφαρμόζονται όχι από μόνοι τους, αλλά με την προϋπόθεση ότι ισχύει μία εκ των δύο πρώτων ρητρών. Ανάλογα λοιπόν με τη φύση του ασφαλιζόμενου φορτίου, τη συσκευασία του, τον τρόπο μεταφοράς του, το ταξίδι, τη χώρα προέλευσης ή προορισμού κ.ά. και εφόσον ισχύει μία εκ των ρητρών (C) ή (Β), είναι δυνατό να γίνει συνδυασμός καλύψεων με πρόσθετους κινδύνους, όπως:

Διαβροχή από γλυκό ή βρόχινο νερό και επαφή με ξένες ουσίες ή άλλα εμπορεύματα.

Καλύπτονται τυχόν ζημίες, που θα προξενηθούν κατά τη διάρκεια της μεταφοράς και θα οφείλονται, όπως αναφέρεται, σε διαβροχή από γλυκό ή βρόχινο νερό ή και αν τα ασφαλισμένα αντικείμενα έρθουν σε επαφή με άλλα αντικείμενα που ευρίσκονται στο ίδιο μεταφορικό μέσο ή container(π.χ. ενδύματα που είναι εντός χαρτοκιβωτίων και λερωθούν από υγρά των οποίων έσπασε ή τρύπησε η συσκευασία, δοχεία, βαρέλια κ.λ.π.).

Μη παράδοση και κλοπή ολόκληρων δεμάτων.

Καλύπτεται η περίπτωση να χαθούν ή και να μην παραδοθούν ολόκληρα κόλλα/ δέματα και η αξία της αποζημίωσης ανέρχεται στην συνολική αξία του περιεχομένου του κάθε δέματος.

Έλλειμμα και μικροέλλειμμα.

Καλύπτεται ο ως άνω κίνδυνος και επί πλέον η περίπτωση να απολεσθεί μέρος του περιεχομένου του δέματος.

Θραύση (περιλαμβάνει και ζημίες οφειλόμενες σε στρεβλώσεις, εκδορές κλπ).

Ο κίνδυνος αυτός καλύπτεται με την προϋπόθεση ότι τα ασφαλισμένα αντικείμενα θα είναι κατάλληλα και επαρκώς συσκευασμένα.

Διαρροή.

Η κάλυψη αυτή εφαρμόζεται σε υγρά φορτία και καλύπτει τη ροή σε περίπτωση θραύσης της συσκευασίας τους (βαρέλια, δοχεία κ.λ.π.).

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι εκτός όλων των προαναφερόμενων καλύψεων, υπάρχει και μία ακόμη κάλυψη κινδύνου που εφαρμόζεται μόνο σε θαλάσσιες μεταφορές και είναι η πιο απλή μορφή κάλυψης. Πρόκειται για την ΟΛΙΚΗ ΑΠΩΛΕΙΑ TOY ΦΟΡΤΙΟΥ MONO ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΟΛΙΚΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ TOY ΠΛΟΙΟΥ και η οποία καλύπτει την απώλεια του φορτίου λόγω βύθισης και μόνο του πλοίου.

Ασφαλιστήριο δικίνησης εμπορευμάτων

(StockThruputCargoPolicy)

Με το συμβόλαιο αυτό καλύπτεται το εμπόρευμα με συμφωνηθέντες όρους κάλυψης με βάση την ρήτρα (Α), με ανώτατο όριο φόρτωσης, με γνωστά τα γεωγραφικά όρια, τα μέσα μεταφοράς και το είδος των μεταφερομένων φορτίων, από την στιγμή που αυτά επέλθουν στη κυριότητα του Ασφαλισμένου. Η κάλυψη παραμένει κατά την διάρκεια των αποθηκεύσεων και συνεχίζει εώς την παράδοση του μέχρι τον τελικό παραλήπτη.

Άλλες ειδικές ρήτρες που εφαρμόζονται, ανάλογα με τη φύση του εμπορεύματος:

Institute Malicious Damage Clause 1.1.82. Ρήτρα καλύψεως κακόβουλων ενεργειών.

Καλύπτεται ο κίνδυνος ζημίας των ασφαλισμένων αντικειμένων από ενέργειες ατόμων που ενεργούν κακόβουλα. Ως επί το πλείστον η ρήτρα αυτή έχει εφαρμογή σε έργα τέχνης.

Institute Classification Clause 1.8.97. (NEA 1.1.01.).

Ρήτρα ταξινόμησης πλοίων.

H ρήτρα αυτή έχει εφαρμογή στη θαλάσσια μεταφορά και αναφέρεται στην ταξινόμηση και την κλάση του πλοίου από αναγνωρισμένο Νηογνώμονα. Για πλοία άνω των 15 ετών και σε συνάρτηση άλλων παραγόντων, όπως της ηλικίας, της σημαίας, του μεταφερόμενου είδους και ακόμα της διαχείρισης του πλοίου, έχει καταρτιστεί πίνακας κλίμακας επασφαλίστρου από το I.C.C αποδεκτός από όλους του ασφαλιστές διεθνώς.

InstituteReplacementClause 1.1.34.

Ρήτρα αντικατάστασης

Εφαρμόζεται συνήθως σε ασφάλιση μηχανημάτων και αναφέρει ότι, σε περίπτωση ζημίας ή βλάβης ή απώλειας μέρους του ασφαλισμένου μηχανήματος, η αποζημίωση θα ανέρχεται μέχρι του ποσού της αξίας αντικαταστάσεως του ζημιωμένου μέρους συν τα έξοδα επισκευής.

Institute Location Clause 26.3.80. Ρήτρα τοπικής συσσώρευσης.

Με τη ρήτρα αυτή ορίζεται η ευθύνη του ασφαλιστή, ως προς το ύψος της αποζημίωσης σε περίπτωση που υπάρχουν περισσότερα του ενός ασφαλιζόμενα φορτία σε χώρους φόρτωσης, εκφόρτωσης, μεταφόρτωσης ή και εντός οχηματαγωγών πλοίων.

Institute Radioactive Contamination Exclusion Clause 1.10.90

Ρήτρα εξαίρεσης της μόλυνσης από ραδιενέργεια.

Εξοφλούνται ζημίες ή απώλειες οι οποίες οφείλονται σε ραδιενεργό μόλυνση.

Institute Extended Radioactive Contamination Exclusion Clause 4.10.02.

Ρήτρα επέκτασης της εξαίρεσης ζημιών λόγω μόλυνσης από ραδιενέργεια.

Όπως η προηγούμενη ρήτρα και επιπλέον εξαιρούνται ζημίες ή απώλειες που οφείλονται σε μόλυνση από ιονίζουσες ακτινοβολίες, πυρηνικά καύσιμα και απόβλητα ή και από σχάση αυτών καθώς και από οποιοδήποτε όπλο που χρησιμοποιεί πυρηνική διάσπαση.

CyberRiskExclusionClause 1.1.02.

Ρήτρα εξαίρεσης ζημιών από κινδύνους του κυβερνοχώρου.

Εξαιρούνται τυχόν ζημίες ή και απώλειες των ασφαλισμένων αντικειμένων κατά τις φορτοεκφορτώσεις, όταν τα μηχανήματα που τις πραγματοποιούν ελέγχονται μέσω ηλεκτρονικών προγραμμάτων.

Institute Chemical, Biological, Biochemical, Electromagnetic Weapons And Cyber Attack Exclusion Clause 4.10.02.

Ρήτρα εξαίρεσης ζημιών από χημικά, βιολογικά, βιοχημικά, ηλεκτρομαγνητικά όπλα και από επιθέσεις στο κυβερνοχώρο.

Οι βασικές ρήτρες (A), (B) και (Γ) σχεδιάστηκαν για να ανταποκριθούν στις ανάγκες κάλυψης γενικών φορτίων, προσφέροντας ένα κοινό τύπο κάλυψης.

Για ορισμένα ειδικά φορτία όμως, η κάλυψη που παρέχεται με αυτές τις ρήτρες δεν ανταποκρίνεται ακριβώς στις ιδιομορφίες των φορτίων αυτών και για αυτό το λόγο μελετήθηκε ιδιαίτερα η κάλυψη τους και στη συνέχεια τυποποιήθηκε σε ρήτρες, ανάλογα με τη φύση του κάθε ειδικού φορτίου. Οι ρήτρες αυτές είναι γνωστές σαν TradesClauses και κατά το μεγαλύτερο μέρος είναι ίδιες με τις βασικές ρήτρες. Οι διαφορές τους αφορούν κυρίως την περίοδο και τον τρόπο κάλυψης.

 Αναλυτικότερα ανάλογα με το είδος του φορτίου είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν οι ρήτρες:

Για τρόφιμα

• Institute Frozen Food Clauses (A) 1.1.86.

(Excluding Frozen Meat).

• Institute Frozen Food Clauses (C) 1.1.86.

(Excluding Frozen Meat).

• Frozen Food Extension Clauses 1.1.86.

• Institute Frozen Meat Clauses (A) 1.1.86.

(Not Suitable For Chilled, Cooled Or Fresh Meat).

• Institute Frozen Meat Clauses (A) 1.1.86 – 24 Hours Breakdown

(Not Suitable For Chilled, Cooled Or Fresh Meat).

• Institute Frozen Meat Clauses (C) 1.1.86 – 24 Hours Breakdown

(Not Suitable For Chilled, Cooled Or Fresh Meat).

Για υγρά φορτία(υγρά καύσιμα)

• Institute Bulk Oil Clauses 1.2.83.

Για κάρβουνο

• Institute Coal Clauses 1.10.82.

Για έλαια, σπόρους και λίπη

• Institute Fosfa Trades Clauses (A) 1.7.85.

• Institute Fosfa Trades Clauses (B) 1.7.85.

• Institute Fosfa Trades Clauses (C) 1.7.85.

Για κακάο, καφέ, βαμβάκι, λίπη και έλαια όχι χύδην, δέρματα, μέταλλα, ελαιόσπορους, τσάι και ζάχαρη

• Institute Commodity Trade Clauses (A) 5.9.83.

• Institute Commodity Trade Clauses (B) 5.9.83.

• Institute Commodity Trade Clauses (C) 5.9.83.

Για ξυλεία και συναφή

• Institute Timber Trade Federation Clauses 01.04.86

 

Τέλος, δύο ακόμη ρήτρες, που συναντάμε πολύ συχνά είναι οι:

•Institute War Clauses (Cargo) 1.1.82.

(Ρήτρα Κάλυψης Πολάμου).

Καλύπτει ζημία ή και απώλεια του ασφαλισμένου αντικειμένου που προκαλείται από:

·       Πόλεμο, εμφύλιο πόλεμο, επανάσταση, εξέγερση, στάση ή κάθε εχθρική από

ή και ενάντια σε δύναμη που έχει εχθρικές διαθέσεις.

·       Σύλληψη, κατάσχεση ή κατακράτηση που προέρχεται από τους κινδύνους και τις συνέπειες της προηγουμένης παραγράφου ή και κάθε απόπειρα για τη διάπραξή τους.

·       Εγκαταλειμμένες νάρκες, τορπίλες, βόμβες ή και άλλα εγκαταλειμμένα όπλα.

Institute Strikes Clauses (Cargo) 1.1.82.

(PήτρακάλυψηςΑπεργιών).

Καλύπτει ζημία ή και απώλεια του ασφαλισμένου αντικειμένου που προκαλείται από:

·       Ενέργειες από απεργούς ή ανταπεργούς ή από πρόσωπα που μετέχουν σε εργατικές ταραχές, εξεγέρσεις ή πολιτικές ταραχές.

·       Ενέργειες τρομοκρατών ή ατόμων που ενεργούν με πολιτικά κίνητρα.

Όπου εφαρμόζονται οι δύο αυτές ρήτρες, ισχύουν και οι κάτωθι ρήτρες, με την προϋπόθεση ότι ο ασφαλιστής διατηρεί το δικαίωμα να τις ακυρώσει όταν και εφόσον κριθεί σκόπιμο :

•Institute War Cancellation Clause (Cargo) 1.12.82.

(Ρήτρα ακύρωσης της κάλυψης πολέμου).

•StrikesCancellationClause (Cargo).

(Ρήτρα ακύρωσης της κάλυψης απεργιών).

•Cargo Termination Of Transit Clause (Terrorism) 1.1.02

(Ρήτρα καταγγελίας της διαμετακόμισης (transit) φορτίου, λόγω τρομοκρατίας).

Με τις τρεις αυτές ρήτρες και εφόσον καλύπτονται οι ρήτρες ΠΟΛΕΜΟΥ και ΑΠΕΡΓΩΝ, ο Ασφαλιστής διατηρεί το δικαίωμα να ακυρώσει αυτές τις καλύψεις με την προϋπόθεση ότι τούτο κρίνεται αναγκαίο και επιβεβλημένο. Η ακύρωση των καλύψεων αυτών γίνεται κατόπιν εγγράφου ειδοποιήσεως προς τον ασφαλισμένο και ισχύει επτά ημέρες από την παραλαβή της ειδοποίησης. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας, ότι όλες οι ρήτρες και όροι καλύπτουν ζημίες που θα προξενηθούν στα ασφαλιζόμενα αντικείμενα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους από απρόβλεπτα ή τυχαία γεγονότα και\ή ζημίες, που πιθανώς να προκαλέσουν τα ίδια τα ασφαλισμένα αντικείμενα σε τρίτους.

ΜΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΔΕΝ ΚΑΛΥΠΤΕΙ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ

Οι εξαιρέσεις

Σε καμιά περίπτωση δεν καλύπτονται από την ασφάλιση:

1.     Απώλεια, ζημία ή έξοδα που μπορούν να αποδοθούν σε δόλο του Ασφαλισμένου.

2.     Συνηθισμένη ροή, συνηθισμένη απώλεια βάρους ή όγκου ή συνηθισμένη φθορά των ασφαλισμένων αντικειμένων.

3.     Απώλεια, ζημία ή έξοδα που προξενούνται από ανεπάρκεια ή ακαταλληλότητα της συσκευασίας ή προετοιμασίας των ασφαλισμένων αντικειμένων (στην έννοια «συσκευασία» συμπεριλαμβάνεται και η στοιβασία σε εμπορευματοκιβώτιο (Container), όταν η στοιβασία αυτή γίνεται πριν την έναρξη ισχύος της ασφάλισης αυτής ή από τον Ασφαλισμένο και το προσωπικό του).

4.     Απώλεια, ζημία ή έξοδα που προξενούνται από ίδιο ελάττωμα η τη φύση των ασφαλισμένων αντικειμένων.

5.     Απώλεια, ζημία ή έξοδα που έχουν ως πλησιέστερη αιτία την καθυστέρηση, ακόμη και αν αυτή οφείλεται σε κάποιον από τους ασφαλισμένους κινδύνους.

6.     Απώλεια, ζημία ή έξοδα που προξενούνται από αφερεγγυότητα ή οικονομική αδυναμία των ιδιοκτητών, διαχειριστών ή εφοπλιστών του πλοίου.

7.     Απώλεια, ζημία ή έξοδα που προξενούνται από τη χρήση οποιουδήποτε πολεμικού όπλου που χρησιμοποιεί ατομική ή πυρηνική σχάση ή σύντηξη ή άλλη παρόμοια αντίδραση ή ραδιενεργό δύναμη ή υλικό.

8.     Απώλεια, ζημία ή έξοδα που προξενούνται από ακαταλληλότητα του πλοίου ή σκάφους για ασφαλή πλεύση (αξιοπλοϊα).

9.     Ακαταλληλότητα του πλοίου, σκάφους, μεταφορικού μέσου ή μπορευματοκιβωτίου (Container) για την ασφαλή μεταφορά των ασφαλισμένων αντικειμένων.

10.  Η Ασφαλιστική Εταιρία παραιτείται από κάθε αξίωση για παραβίαση των όχι ρητά διατυπωμένων εγγυήσεων για καταλληλότητα του πλοίου για ασφαλή πλεύση και μεταφορά των ασφαλισμένων αντικειμένων στον προορισμό τους, εκτός αν ο Ασφαλισμένος ή μέλος του προσωπικού του γνώριζαν την τέτοια ακαταλληλότητα.

11.  Σε καμιά περίπτωση δεν καλύπτονται από την ασφάλιση αυτή, απώλεια, ζημία ή έξοδα που προξενούνται από: πόλεμο, εμφύλιο πόλεμο, επανάσταση, στάση, εξέγερση ή πολιτική αναταραχή που οφείλεται σε αυτά ή οποιαδήποτε εχθρική ενέργεια από/ή ενάντια σε κάποια εμπόλεμη δύναμη. (Εκτός αν καλύπτονται με ειδικές ρήτρες)

12.  αιχμαλωσία, κατάσχεση, σύλληψη, περιορισμό ή κατακράτηση (εκτός από πειρατεία) και τις συνέπείες τους ή οποιαδήποτε απόπειρα για τέτοια πράξη.

13.  Εγκαταλειμμένες νάρκες, τορπίλες, βόμβες ή άλλα εγκαταλειμμένα όπλα.

14.  Σε καμιά περίπτωση δεν καλύπτονται από την ασφάλιση, απώλεια, ζημία ή έξοδα που προξενούνται από απεργούς, εργαζόμενους που αντιμετωπίζουν ανταπεργία ή πρόσωπα που συμμετέχουν σε οχλαγωγίες,

15.  Εργατικές ή πολιτικές ταραχές που είναι αποτέλεσμα απεργιών, ανταπεργιών, οχλαγωγιών, εργατικών ή πολιτικών ταραχών. που προξενούνται από τρομοκράτες ή πρόσωπα που ενεργούν με πολιτικά κίνητρα.

Τα εγγύτερα αίτια

Για να θεμελιωθεί η ευθύνη του ασφαλιστή πρέπει να υπάρχει άμεση συνάφεια ανάμεσα στον ασφαλισμένο κίνδυνο και την επελθούσα ζημία. Να είναι δηλαδή η ζημία το αποτέλεσμα της πλησιέστερης σε αυτήν αιτίας ασφαλισμένου κινδύνου. Η εγγύτερα αιτία (causaproxima) θα προσδιορίσει π.χ. αν η ζημία προκλήθηκε από κίνδυνο μεταφοράς που συνδέεται άμεσα με τον ασφαλισμένο κίνδυνο. Για παράδειγμα, ζημία από μικροέλλειμμα που προήλθε από κλοπή δεν θα καλυφθεί εάν δεν είναι ασφαλισμένος ο κίνδυνος του μικροελλείμματος, έστω και αν είναι ασφαλισμένος ο κίνδυνος της κλοπής, διότι η εγγύτερα αιτία της ζημίας είναι το μικροέλλειμμα που δεν είναι ασφαλισμένο.

 ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΖΗΜΙΩΝ ΚΑΙ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΑΣΦΑΛΙΖΟΜΕΝΟΥ

Οι τρεις μεγάλες κατηγορίες στις οποίες διακρίνονται οι ζημίες

ΓΕΝΙΚΗ ΑΒΑΡΙΑ

Η αρχή της Γενικής Αβαρίας διατυπώθηκε αρχικά από τους αρχαίους Έλληνες, κυρίως σε σχέση με την εκβολή του φορτίου. Με την εξέλιξη της ναυσιπλοΐας διάφορα άλλα είδη ζημιών προστέθηκαν στην εκβολή του φορτίου. Ο ορισμός της Γενικής Αβαρίας δίνεται στον κανόνα Α των κανόνων Υόρκης – Αμβέρσας, που ορίζει: «Υπάρχει πράξη γενικής αβαρίας όταν και μόνο όταν οποιαδήποτε έκτακτη θυσία ή δαπάνη είναι σκόπιμη και λογική, γίνεται δε ή προκαλείται προς κοινή σωτηρία πλοίου και φορτίου». Σύμφωνα με τον ορισμό αυτό τέσσερα είναι τα κύρια χαρακτηριστικά στοιχεία της Γενικής Αβαρίας:

·       Η θυσία ή τα έξοδα να είναι έκτακτα, ασυνήθιστα. (Επομένως συνηθισμένα έξοδα ή ζημιές που υφίσταται ο πλοιοκτήτης κατά την εκπλήρωση του ναυλοσύμφωνου δεν είναι γενική αβαρία).

·       Η ενέργεια πρέπει να είναι σκόπιμη και ηθελημένη και όχι αναπόφευκτη.

·       Πρέπει να υπάρχει κίνδυνος πραγματικός αν και δεν είναι απαραίτητο να είναι άμεσος.

·       Η ενέργεια πρέπει να γίνεται για την κοινή σωτηρία του πλοίου και των φορτίων και όχι απλά για τη σωτηρία μέρους της περιουσίας, δηλαδή του φορτίου ή τον πλοίου. Την ευθύνη των αποφάσεων την έχει ο καπετάνιος. Η θυσία αυτή ή η δαπάνη βαρύνει αναλογικά όλα τα συμφέροντα που υπάρχουν σε ένα πλοίο και στο συγκεκριμένο ταξίδι τα οποία συνεισφέρουν προς κάλυψη της. Για να υπάρξει υποχρέωση συνεισφοράς πρέπει να υπάρχει διάσωση, διαφορετικά, αν το πλοίο και το φορτίο χαθούν δεν υπάρχει αίτημα γενικής αβαρίας.

Αυτό είναι το δόγμα της Γενικής Αβαρίας που ονομάστηκε έτσι, διότι η απώλεια καταλογίζεται γενικά σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Ο διακανονισμός των λογαριασμών Γενικής Αβαρίας είναι πολύ δύσκολο έργο και γίνεται από ειδικούς διακανονιστές οι οποίοι υπολογίζουν το ύψος της συνεισφοράς για τον καθένα από αυτούς που ωφελήθηκαν από την πράξη Γενικής Αβαρίας.

Πρωταρχική ενέργεια των διακανονιστών είναι να συγκεντρώσουν τις εγγυητικές και τις ασφαλιστικές τους εταιρίες, προκειμένου να εξασφαλίσουν την πληρωμή της συνεισφοράς που αναλογεί σε κάθε έναν από τους ιδιόκτητες των φορτίων.

Οι εγγυητικές αυτές επιστολές (τουλάχιστον οι πλέον συνηθισμένες) είναι ο εξής:

LLOYD‘SAVERAGEBOND: Υπογράφεται από τον παραλήπτη του φορτίου

AVERAGEGUARANTEE: Υπογράφεται από τους ασφαλιστές του φορτίου.

Μόλις οι διακανονιστές συντάξουν την Έκθεση τους και καταβληθούν οι συνεισφορές εκ μέρους όλων, επιστέφονται οι πρωτότυπες εγγυητικές επιστολές.

ΜΕΡΙΚΗ ΑΒΑΡΙΑ

Αντίθετα, η έκφραση Μερική Αβαρία χρησιμοποιείται για να δηλωθεί η ζημιά ενός ατόμου ή μερικού συμφέροντος. Είναι η μερική ζημιά ή απώλεια του ασφαλιζόμενου εμπορεύματος που προήλθε από τυχαία ή απρόβλεπτα γεγονότα (π.χ. θραύση, έλλειμμα, κλοπή, διαρροή, κ.λ.π.).

ΟΛΙΚΗ ΑΠΩΛΕΙΑ

Είναι ζημιά όπου υπάρχει ολοκληρωτική απώλεια του ασφαλιζομένου εμπορεύματος και μπορεί να είναι πραγματική ολική απώλεια (ConstructiveTotalLoss) ή τεκμαρτή ολική απώλεια (CompromisedTotalLoss). Πραγματική ολική απώλεια έχουμε όταν το φορτίο καταστρέφεται τελείως, π.χ. από πυρκαγιά, απώλεια, βύθιση πλοίου ή όταν το εμπόρευμα παύει να πληρεί τις ιδιότητες του (όπως π.χ. βρεγμένaχύδην φορτία). Τεκμαρτή ολική απώλεια έχουμε όταν τα έξοδα για τη διάσωση του ασφαλιζόμενου εμπορεύματος θα είναι μεγαλύτερα από την αξία του, οπότε εγκαταλείπεται ή όταν το κόστος της επισκευής του είναι μεγαλύτερο από την πραγματική του αξία και η πραγματική ολική απώλεια είναι αναπόφευκτη.

Αναγγελία της ζημίας και υποχρεώσεις του ασφαλισμένου

Σε όλα τα ασφαλιστήρια ορίζεται πως πρέπει να ενεργεί ο ασφαλισμένος σε περίπτωση ζημιάς. Σε γενικές γραμμές οι οδηγίες αυτές προβλέπουν ότι ο ασφαλισμένος πρέπει να ειδοποιήσει τον ασφαλιστή του αμέσως μόλις διαπιστώσει ή πληροφορηθεί οποιαδήποτε ζημία που να καλύπτεται από το ασφαλιστήριο. Επίσης οφείλει να φροντίσει για την προφύλαξη και διάσωση των εμπορευμάτων και να προβεί σε κάθε δυνατή ενέργεια για την αποτροπή και τον περιορισμό της ζημιάς. Ακόμη μπορεί να ζητήσει τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης από τον πραγματογνώμονα που υποδεικνύει στο ασφαλιστήριο ο ασφαλιστής. Έχει το δικαίωμα να απευθύνει γραπτές διαμαρτυρίες, και να κάνει, αν χρειάζεται, αγωγές και γενικά να διατηρήσει με κάθε νόμιμο μέσο τα δικαιώματά του απέναντι σε τρίτους, υπεύθυνους της ζημιάς. Θα πρέπει να τονισθεί ιδιαίτερα ότι η διαμαρτυρία, του παραλήπτη προς τον μεταφορέα/διαμεταφορέα, έχει μεγάλη σπουδαιότητα για την ασφαλιστική εταιρία, σε περίπτωση που θα θελήσει να ασκήσει τα αναγωγικά της δικαιώματα. Για το λόγω αυτό η διαμαρτυρία πρέπει να είναι εμπρόθεσμη, έγγραφη και με απόδειξη παραλαβής από τον μεταφορέα/διαμεταφορέα ή από τον αντιπρόσωπό τους. Η προθεσμία υποβολής της διαμαρτυρίας καθορίζεται ανάλογα με το μεταφορικό μέσο. Ατμοπλοϊκώς 3 ημέρες, από την παραλαβή του φορτίου, οδικώς 7 ημέρες και αεροπορικώς 14 ημέρες. Τέλος ο ασφαλιζόμενος οφείλει να μην θεωρεί τον εαυτό του απαλλαγμένο από φροντίδες επειδή είναι ασφαλισμένος, αλλά να ενεργεί όπως θα ενεργούσε στη θέση του ένας «συνετός ανασφάλιστος».

Οι απαιτήσεις

Για να αποζημιωθεί ο Ασφαλισμένος πρέπει να έχει ένομο συμφέρον πάνω στα ασφαλισμένα αντικείμενα κατά τη στιγμή της ζημίας.

Ο Ασφαλισμένος έχει δικαίωμα να αποζημιωθεί για ασφαλισμένη ζημία που θα συμβεί μέσα στην περίοδο που καλύπτεται από την ασφάλιση, ακόμη και αν η ζημία συμβεί πριν από τη σύναψη της ασφαλιστικής σύμβασης, εκτός εάν ο Ασφαλισμένος γνώριζε την ύπαρξη της ζημίας, ενώ η Ασφαλιστική Εταιρία την αγνοούσε (OpenPolicies).

Σε κάθε περίπτωση, που εξαιτίας της επέλευσης κάποιου από τους κινδύνους που καλύπτει η ασφάλιση, η ασφαλισμένη μεταφορά τερματίζεται σε λιμάνι ή τόπο διαφορετικό από αυτόν για τον οποίο καλύπτονται από αυτήν την ασφάλιση τα ασφαλισμένα αντικείμενα, η Ασφαλιστική Εταιρία θα αποζημιώσει τον Ασφαλισμένο για όποιες πρόσθετες δαπάνες είναι σωστό και εύλογο να πραγματοποιηθούν για την εκφόρτωση, φύλαξη και προώθηση των ασφαλισμένων αντικειμένων στον προορισμό για τον οποίο είναι ασφαλισμένα.

Καμία απαίτηση για Τεκμαρτή Ολική Απώλεια δεν μπορεί να αποζημιωθεί με βάση αυτήν την ασφάλιση εκτός εάν τα ασφαλισμένα αντικείμενα είναι λογικό να εγκαταλειφθούν είτε γιατί η πραγματική ολική απώλειά τους φαίνεται αναπόφευκτη, είτε γιατί το κόστος ανάκτησης, επαναφοράς σε καλή κατάσταση και προώθησης των αντικειμένων στον προορισμό για τον οποίο είναι ασφαλισμένα, θα ξεπερνούσε την αξία που θα είχαν, όταν έφταναν στον προορισμό αυτό.

Αν ο Ασφαλισμένος συνάψει οποιαδήποτε ασφάλιση Αυξημένης Αξίας με αντικείμενο το φορτίο που είναι ασφαλισμένο με το συμβόλαιο, η συμφωνημένη αξία του φορτίου θα θεωρείται ότι έχει αυξηθεί στο συνολικό ποσό που είναι ασφαλισμένο με αυτή την ασφάλιση και όλες τις Ασφαλίσεις Αυξημένης Αξίας που θα καλύπτουν τη ζημία και η ευθύνη για αποζημίωση με βάση αυτή την ασφάλιση θα καθορίζεται σύμφωνα με την αναλογία του ασφαλισμένου με το συμβόλαιο ποσού προς το συνολικό ασφαλισμένο ποσό που αναφέρθηκε παραπάνω. Σε περίπτωση απαίτησης ο Ασφαλισμένος θα παρέχει στην Ασφαλιστική Εταιρία πλήρη στοιχεία σχετικά με τα ποσά που είναι ασφαλισμένα με όλες τις άλλες ασφαλίσεις. Σε περίπτωση που η ασφάλιση αυτή έχει συναφθεί για Αυξημένη Αξία, θα έχει εφαρμογή ο παρακάτω όρος:

Η συμφωνημένη αξία του φορτίου θα θεωρείται ίση με το συνολικό ποσό που είναι ασφαλισμένο με την πρωταρχική ασφάλιση και όλες τις ασφαλίσεις Αυξημένης Αξίας που θα καλύπτουν τη ζημία και θα έχουν συναφθεί για το φορτίο από τον Ασφαλισμένο και η ευθύνη για αποζημίωση με βάση αυτή την ασφάλιση, θα καθορίζεται σύμφωνα με την αναλογία του ασφαλισμένου με το παρόν συμβόλαιο ποσού προς το συνολικό ασφαλισμένο ποσό που αναφέρθηκε παραπάνω. Η ασφάλιση αυτή δεν μπορεί να αποβεί σε όφελος οποιουδήποτε μεταφορέα ή άλλου υπευθύνου.

Η ελαχιστοποίηση των ζημιών και η εξακρίβωση της ζημιάς

Ο Ασφαλισμένος και κάθε υπάλληλος ή εκπρόσωπός του, έχουν υποχρέωση σε κάθε περίπτωση ζημίας που μπορεί να αποζημιωθεί με βάση αυτή την ασφάλιση, να παίρνουν κάθε εύλογο μέτρο για την αποτροπή ή την ελαχιστοποίηση της ζημίας και να εξασφαλίζουν ότι όλα τα δικαιώματα απέναντι στους μεταφορείς ή οποιονδήποτε τρίτο διαφυλάσσονται και ενασκούνται ορθά. Η Ασφαλιστική Εταιρία θα αποζημιώσει τον Ασφαλισμένο, πέρα από την οποιαδήποτε ζημία που καλύπτεται από την ασφάλιση αυτή, και για κάθε δαπάνη που είναι σωστό και εύλογο να πραγματοποιηθεί για την εκπλήρωση αυτών των υποχρεώσεων. Οποιαδήποτε μέτρα παίρνει ο Ασφαλισμένος ή η Ασφαλιστική Εταιρία με σκοπό να διασώσουν, να προστατέψουν ή να επανακτήσουν τα ασφαλισμένα αντικείμενα, δεν θα θεωρούνται ως παραίτηση ή αποδοχή εγκατάλειψης ούτε θα επηρεάζουν με οποιοδήποτε τρόπο τα δικαιώματα οποιουδήποτε από τα δύο μέρη.

Αναφέραμε προηγουμένως ότι ο ασφαλισμένος οφείλει να ενημερώσει τον ασφαλιστή του αμέσως μετά την πληροφορία ότι το εμπόρευμα του έχει υποστεί ζημία, προκειμένου και ο ασφαλιστής να στείλει πραγματογνώμονα που θα διαπιστώσει τόσο την έκταση της ζημίας όσο και τα αίτια αυτής.

ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΝΕΣ & ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗ

Η αναγγελία της ζημιάς από τον ασφαλισμένο συνοδεύεται συνήθως και από αίτηση για τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης, προκειμένου να διαπιστωθεί η ζημιά και τα αίτιά της και να καθοριστεί το ύψος αυτής. Ως πραγματογνώμονες χρησιμοποιούνται πρόσωπα με πείρα, ικανότητα, αντικειμενική κρίση, αξιοπιστία, που εργάζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες ή ανεξάρτητες εταιρίες και αμείβονται κατ’ αποκοπή.

Η έκθεση που συντάσσει ο πραγματογνώμονας πρέπει να περιέχει όλα τα σχετικά με τη φόρτωση στοιχεία όπως π.χ. την ημερομηνία εκφόρτωσης, την ημερομηνία παραλαβής του φορτίου από τον παραλήπτη της αιτήσεως πραγματογνωμοσύνης, τη φύση και την αιτία της ζημιάς, τον υπολογισμό για την έκταση της ζημιάς, τα συμπεράσματα και τις προτάσεις του πραγματογνώμονα Στην έκθεσή του ο πραγματογνώμονας επισυνάπτει όλα τα δικαιολογητικά έγγραφα που χρησιμοποίησε για τη σύνταξή της, όπως φωτογραφίες και τυχόν τιμολόγια επισκευών και εξόδων.

Οι Γενικοί Όροι των ασφαλιστηρίων συμβολαίων αναγράφουν τα βασικά δικαιολογητικά, τα οποία οφείλει να προσκομίσει ο ασφαλισμένος σε περίπτωση ζημίας και τα οποία είναι:

·       Αντίγραφο του ασφαλιστηρίου συμβολαίου.

·       Αντίγραφο φορτωτικής (Bill Of Lading):

Συντάσσεται εις τριπλούν και παραδίδετε στον παραλήπτη, ενώ σ’ αυτήν αναφέρονται ο αποστολέας, ο παραλήπτης, σύντομη περιγραφή του μεταφερομένου εμπορεύματος, το μεταφορικό μέσο, τα στοιχεία του μεταφορέα, ο τόπος προορισμού και η ημερομηνία φόρτωσης.

·       Αντίγραφο εμπορικού τιμολογίου (CommercialInvoice):

Εκδίδεται από τον πωλητή στο όνομα του αγοραστή και αποδεικνύει την πραγματοποίηση της εμπορικής συναλλαγής και την αξία του εμπορεύματος.

·       Αντίγραφο τιμολογίου ναύλου

·       Αντίγραφο εμπρόθεσμης διαμαρτυρίας προς τρίτους (LetterOfProtest): Απευθύνεται προς κάθε τρίτο υπεύθυνο για τη ζημία και επιδίδεται συνήθως είτε στον μεταφορέα είτε στον διαμεταφορέα.

·       Αντίγραφο κιβωτολογίου-ζυγολογίου (PackingList):

Αναφέρει μόνο τον αριθμό κιβωτίων, τον αριθμό τεμαχίων και τους κωδικούς, όπως επίσης και το βάρος και τις διαστάσεις των χαρτοκιβωτίων

·       Διασάφηση Εισαγωγής Εξαγωγής (Import/Export Declaration):

Έγγραφη δήλωση που υποβάλλει ο εισαγωγέας ή εξαγωγέας στο τελωνείο, για να γίνει ο υπολογισμός των τελωνειακών τελών (υπάρχουν 5 ειδών). To έγγραφο αυτό τηρείται σήμερα μόνο για εμπορεύματα που προέρχονται από Τρίτες Χώρες.

Οι απαλλαγές

Ανάλογα με την φύση και την ευπάθεια του ασφαλισμένου φορτίου, τον τρόπο μεταφοράς του, τη συσκευασία του, το ταξίδι αλλά και τους καλυπτόμενους κινδύνους είναι δυνατόν να εφαρμοσθεί απαλλαγή του Ασφαλιστή σε περίπτωση ζημίας. Η απαλλαγή συνήθως είναι ποσοστιαία π.χ. 0,50% ή 1% και υπολογίζεται επί της ασφαλιζόμενης αξίας. Είναι όμως δυνατόν να εκφράζεται σε ποσό π.χ. € 250 για κάθε ζημιογόνο γεγονός.

Ο Υπολογισμός της αποζημίωσης

Στις μεταφορές οι αξίες προς ασφάλιση είναι κατά κάποιο τρόπο συγκεκριμένες.

Είναι ακριβώς η αξία του τιμολογίου μαζί με την αξία του ναύλου και των ασφαλίστρων συν 10%.To ποσοστό αυτό θεωρείται εύλογο, προκειμένου να καλυφθούν σε περίπτωση ζημίας τυχόν έξοδα εκτελωνισμού και ένα μέρος του ναύλου. Μερικές φορές τυχαίνει να υποστεί ένα εμπόρευμα ζημία από διαβροχή με αποτέλεσμα την ποσοστιαία υποτίμηση της αξίας του. To τελικό ποσοστό συμφωνείτε μεταξύ του ασφαλισμένου και του πραγματογνώμονα, βασίζεται δε στην αξία του υγιούς εμπορεύματος και της τρέχουσας τιμής της αγοράς. Σε περίπτωση που λόγω βλάβης μιας μηχανής χρειάζεται η αντικατάσταση ενός μέρους αυτής, αποζημιώνεται η αξία του ανταλλακτικού με την προσκόμιση του απαραίτητου τιμολογίου συν τα εργατικά και λοιπά έξοδα. Κατά τον υπολογισμό της ζημίας εφαρμόζεται ο γνωστός ως αναλογικός κανόνας, ο οποίος αποδίδεται με τον εξής μαθηματικό τύπο:

Τιμολογιακή αξία της ζημίας x Ασφαλιζόμενη αξία\Τιμολογιακή αξία

Κατά την εξέταση της ζημίας είναι απαραίτητο να εξετασθούν:

·       Η γνωστή proximacausa – δηλαδή η γεννησιουργός αιτία της ζημιάς και εάν αυτή καλύπτεται από τους όρους τους ασφαλιστηρίου συμβολαίου.

·       Επίσης, θα πρέπει να υπολογιστούν τυχόν έξοδα που πραγματοποίησε ο ασφαλισμένος, προκειμένου να μειώσει τη ζημία.

·       Να υπολογισθεί το ποσοστό απαλλαγής σε περίπτωση που αυτό ορίζετε από το ασφαλιστήριο. Το ποσοστό αυτό εκφράζεται συνήθως ως ποσοστό της ασφαλιζόμενης αξίας και αφαιρείται από την ασφαλιζόμενη αξία της ζημίας.

Επανεισπράξεις (Απαίτηση κατά τρίτων)

Σύμφωνα με το νόμο εάν ο λήπτης της ασφάλισης εγείρει αξίωση αποκατάστασης ζημίας κατά τρίτων, η ανταπόκριση του ασφαλιστή στην αξίωση αυτή είναι ανάλογη της έκτασης του ασφαλίσματος που κατέβαλε. Σε περίπτωση υποκατάστασης του ασφαλιστή, η παραγραφή των αξιώσεων του λήπτη της ασφάλισης κατά του τρίτου δε συμπληρώνεται πριν από την παρέλευση της ημέρας άφιξης των εμπορευμάτων ή πριν από την καταβολή του ασφαλίσματος που πρέπει να πραγματοποιηθεί μέσα σε προβλεπόμενο χρόνο, ο οποίος με τη σειρά του εξαρτάται από το μεταφορικό μέσο.

Οι ενέργειες για την επανείσπραξη ζημίας γίνονται είτε εξώδικα είτε μέσω της δικαστικής οδού.

Ο μεταφορέας ευθύνεται για την:

·       Απώλεια και βλάβη τον πραγμάτων που προέκυψε στο χρονικό διάστημα από την παραλαβή μέχρι την παράδοσή τους.

·       Για οποιαδήποτε καθυστέρηση και υλικές ζημιές.

·       Αυθαίρετη εγκατάλειψη των εμπορευμάτων.

·       Παράδοση των εμπορευμάτων σε μη νομιμοποιούμενο παραλήπτη.

·       Μη παράδοση αυτών εξαιτίας κατάσχεσής τους από τρίτο, δανειστή του μεταφορέα.

Δεν ευθύνεται ο μεταφορέας:

·       Όταν η ζημιά που προκλήθηκε οφείλεται σε ίδιο ελάττωμα του μεταφερόμενου πράγματος.

·       Εάν η φόρτωση έγινε από τον αποστολέα.

·       Εάν η συσκευασία ήταν ανεπαρκής.

·       Ανεπάρκεια στα σημεία και τους αριθμούς

·       Τέλος, ο μεταφορέας δεν ευθύνεται και όταν η απώλεια ή βλάβη προέρχεται από ανωτέρα βία, δηλαδή από περιπτώσεις που δεν μπορεί να ελέγξει ή να αποφύγει.

Η διαδικασία αποζημίωσης

Αν συμβεί ζημιά στα μεταφερόμενα εμπορεύματα, ανάλογα με το είδος του μεταφορικού μέσου, γίνονται οι ακόλουθες ενέργειες:

α) Αν η μεταφορά έγινε με Πλοίο.

Ο ασφαλιστής αποζημιώνει τον ασφαλιζόμενο και στη συνέχεια στρέφεται κατά του πλοιοκτήτη, που συνήθως καλύπτεται από κάποιο P & IClub (ProtectionandIndemnityclub), ο οποίος είναι μη κερδοφόρος συνασπισμός πλοιοκτητών που σκοπό έχει την κάλυψη της ευθύνης των μελών του.

β) Αν η μεταφορά έγινε με Φορτηγό ΔΧ.

Ισχύουν τα ίδια με τα πλοία, μόνο που εδώ την δουλειά των P&IClubs την κάνει η CMR, γαλλικός όρος που σημαίνει …  Convention relative aux contrats des transports internationals des Merchandises par Route (Σύμβαση σχετική με συμβόλαια Διεθνών Οδικών Μεταφορών Εμπορευμάτων).

γ) Αν η μεταφορά έγινε με Αεροπλάνο.

Ισχύει ότι και για τα πλοία, εδώ όμως ο ασφαλιστής στρέφεται κατόπιν κατευθείαν κατά του αερομεταφορέα. Ούτως ή άλλως δεν είναι πολλές οι εταιρίες αυτές.

 

Takis Kalogerakos

Marine Cargo Undewriter