Ο Ηθικός Κίνδυνος σχετίζεται με τη στάση και τη συμπεριφορά του ανθρώπου και εξετάζει τον  τρόπο κατά τον οποίο, η στάση αυτή και η συμπεριφορά μπορούν να επηρεάσουν την επέλευση και τη δριμύτητά του.

Είναι δηλαδή συνυφασμένος με την ανθρώπινη φύση και οι πιθανότητες της επέλευσης ή και της δριμύτητάς του, εξαρτώνται από τον χαρακτήρα του ατόμου που ασφαλίζεται.

Ο Ηθικός Κίνδυνος δεν υπόκειται εύκολα στους κανόνες της στατιστικής μέτρησης και μπορεί να διαβαθμίζεται μεταξύ μιας απλής απροσεξίας και της ύπαρξης περιπτώσεων οι οποίες εντάσσονται στο πλαίσιο της εγκληματικής δολιότητας.

Καθήκον των αξιολογητών του κινδύνου (από το επίπεδο της διαμεσολάβησης μέχρι και το αρμόδιο τμήμα της αξιολόγησης του κινδύνου), είναι να εξετάζουν την κάθε περίπτωση που σχετίζεται με τον Ηθικό Κίνδυνο ξεχωριστά και επισταμένα, λαμβάνοντας όλες τις ουσιώδεις πληροφορίες οι οποίες θα τους βοηθήσουν να πάρουν μια σωστή απόφαση.

Επιχειρώντας μια προσπάθεια προσδιορισμού των πτυχών του ανθρώπινου χαρακτήρα από τις οποίες εκπορεύεται ο Ηθικός Κίνδυνος, θα μπορούσαμε να επισημάνουμε τις ακόλουθες:

  • Δολιότητα.
  • Αδιαφορία.
  • Αντικοινωνική συμπεριφορά.
  • Κακές εργασιακές σχέσεις.
  • Απερισκεψία, αλαζονεία και παραξενιά.

Παραδείγματα Βεβαρημένου Ηθικού Κινδύνου

1.   Δολιότητα

Δόλος είναι η βούληση κάποιου, να συντελέσει με τις πράξεις του στην παραγωγή παρανόμου αποτελέσματος.

Ως τέτοια παραδείγματα Ηθικού Κινδύνου μπορούν ν’ αναφερθούν τα ακόλουθα:

  • Έγερση και υποβολή αβάσιμων ή υπερβολικών απαιτήσεων, με στόχο την εξασφάλιση κέρδους από το Κοινό Ταμείο Ασφάλισης
  • Απόκρυψη ουσιωδών πληροφοριών από μέρους του υποψήφιου πελάτη, με στόχο την ασφάλιση μη ασφαλίσιμου κινδύνου ή την αποφυγή πληρωμής της δίκαιης συνεισφοράς προς το Κοινό Ταμείο Ασφάλισης (παραβίαση του Καθήκοντος της Αποκάλυψης / παραβίαση της αρχής της Απόλυτης Καλής Πίστης)
  • Εγκλήματα τα οποία επιχειρούνται ή διαπράττονται με πρόθεση την είσπραξη των ασφαλιστικών αποζημιώσεων (π.χ. εμπρησμός).

2.   Αδιαφορία (Απροσεξία ή Αμέλεια)

Ο ασφαλισμένος, ακόμα και όταν μεταβιβάσει τον κίνδυνο στο Κοινό Ταμείο Ασφάλισης, οφείλει να προστατεύει το αντικείμενο της ασφάλισης από οποιαδήποτε ζημιά ή απώλεια.

Παρατηρούνται περιπτώσεις, όπου ο ασφαλισμένος έχοντας τη σιγουριά πως ότι και να γίνει θα πληρώσει η ασφαλιστική εταιρεία, επιδεικνύει συμπεριφορά η οποία χαρακτηρίζεται από απροσεξία ή αμέλεια και συντελεί όχι μόνο στην αύξηση των πιθανοτήτων επέλευσης του κινδύνου, αλλά και στην ίδια την πρόκλησή του.

3.   Αντικοινωνική Συμπεριφορά

Άτομα τα οποία επιδεικνύουν αντικοινωνική συμπεριφορά (αναρχικοί), άτομα τα οποία με τις πράξεις τους αντιστρατεύονται τα χρηστά ήθη και παραβιάζουν τη δημόσια τάξη (άτομα με κακό ποινικό μητρώο), άτομα τα οποία δημιουργούν εχθρούς και είναι επιρρεπή σε αντιπαραθέσεις, αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα Ηθικού Κινδύνου.

4.   Εργασιακές Σχέσεις

Είναι περιπτώσεις όπου, μέσα στο πλαίσιο μιας επιχείρησης, αναπτύσσεται ένα κλίμα κακών εργασιακών σχέσεων μεταξύ της διεύθυνσης και του ανθρώπινου δυναμικού που την στελεχώνει και την υπηρετεί.

Λόγοι ύπαρξης κακών εργασιακών σχέσεων μπορεί να είναι η συμπεριφορά της διεύθυνσης προς τους εργαζόμενους ή και τα εξοντωτικά ωράρια εργασίας ή και οι ανεπαρκείς αμοιβές με τις οποίες πληρώνονται (χαμηλοί μισθοί).

Λόγω της ύπαρξης κακών εργασιακών σχέσεων, οι εργαζόμενοι δεν επιδεικνύουν την απαραίτητη επιμέλεια προς την κατεύθυνση της προστασίας του εργοδότη τους από τον ενδεχόμενο κίνδυνο. Μπορεί ακόμα και να υπονομεύουν τον οργανισμό που τους εργοδοτεί, ευνοώντας έτσι την επέλευση ή και τη δριμύτητα του κινδύνου.

5.   Απερισκεψία, Αλαζονεία και Παραξενιά

Νεαρά ριψοκίνδυνα άτομα, άτομα που παριστάνουν ότι τα ξέρουν όλα «ξερόλες» και τα μπορούν όλα, άτομα με ιδιομορφίες στον χαρακτήρα τους, μπορεί, με τη συμπεριφορά τους, ν’ αποδειχθούν σοβαρότατης μορφής Ηθικός Κίνδυνος.

Source: Insurance Institute of Cyprus